Toàn cảnh Diễn đàn

Ba kịch bản tăng trưởng cho năm 2024

Đánh giá một số chỉ báo kinh tế vĩ mô trong năm 2023, TS. Nguyễn Hữu Thọ, đại diện nhóm nghiên cứu CIEM cho rằng có ba yếu tố theo chiều hướng tích cực.

Đầu tiên là đầu tư công đã đáp ứng tốt nhu cầu vốn cho phát triển với 461 nghìn tỷ đồng (tính chung 11 tháng), cao hơn 6,7% và cao hơn 122,6 nghìn tỷ về số tuyệt đối so với cùng kỳ năm 2022.

Tiếp theo là thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) với vốn đang ký 28,8 tỷ USD, vốn thực hiện 20,2 tỷ USD, cao nhất trong 5 năm qua (tính theo vốn thực hiện).

Thứ ba là đã kiểm soát tốt lạm phát (tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng CPI bình quân 11 tháng so với cùng kỳ) là 3,5%, nằm trong kế hoạch điều hành Nghị quyết 01 là 4,5%.

TS. Nguyễn Hữu Thọ đã nêu 3 kịch bản tăng trưởng cho năm 2024, trong đó ở kịch bản cơ sở (dễ xảy ra), GDP tăng 6%; Kịch bản cao là 6,5%; và kịch bản thấp là 5,5%. Ước tính này tương đối sát với dự báo gần nhất của một số định chế tài chính quốc tế (WB: 5,5%; IMF: dự báo 5,8%; ADB: 6%).

Đáng lưu ý, theo nhóm nghiên cứu, các đầu tàu tăng trưởng truyền thống như TP.HCM, Hà Nội có tốc độ tăng trưởng chậm dần; xuất hiện một số đầu tàu mới (Hải Phòng, Quảng Ninh, Thanh Hóa) nhưng còn ít và chưa thực sự mạnh mẽ.

Nhóm nghiên cứu đề xuất tập trung ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tập trung nhiều hơn các động lực tăng trưởng kinh tế; thúc đẩy tiếp tục cải thiện thể chế và môi trường kinh doanh. Cùng với đó, tiếp tục phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất; tăng cường hỗ trợ các chủ thể sản xuất, kinh doanh và thúc đẩy phát triển thị trường hàng hóa dịch vụ.

Cơ hội tránh bẫy thu nhập trung bình

Vấn đề bẫy thu nhập trung bình cũng được các chuyên gia cảnh báo tại Diễn đàn. Trưởng Đại diện thường trú UNDP Ramla Khalidi cho rằng, đổi mới công nghệ, chuyển đổi năng lượng và những thay đổi trong chiến lược địa chính trị đã tạo ra những cơ hội lịch sử để Việt Nam đẩy nhanh chuyển đổi kinh tế, thâm nhập các thị trường mới cho hàng hóa và dịch vụ có giá trị gia tăng cao hơn và tăng giá trị của hàng xuất khẩu.

“Việt Nam có thể tận dụng được những cơ hội này sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với khả năng duy trì tăng trưởng năng suất ở mức thu nhập cao hơn, nói cách khác là tránh bẫy thu nhập trung bình”, ông Ramla Khalidi nhìn nhận.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Jonathan Pincus, chuyên gia kinh tế cao cấp của UNDP, cho biết có rất ít quốc gia lọt vào nhóm thu nhập cao kể từ sau Thế chiến II, đồng thời chia sẻ thêm: “Chỉ 10 trong số 151 quốc gia không xuất khẩu dầu mỏ đạt mốc thu nhập 20.000 USD bình quân đầu người/năm. Nhiều quốc gia đã đạt tốc độ tăng trưởng cao, nhưng ít quốc gia duy trì đà tăng trưởng đủ lâu để thu hẹp khoảng cách với Hoa Kỳ”.

So sánh với nhiều nước, ông lưu ý rằng Việt Nam đã duy trì tăng trưởng từ năm 1990 và vẫn duy trì tính cạnh tranh, nhưng là ở những lĩnh vực sản xuất thâm dụng lao động.

Chuyên gia này cho biết hầu hết các quốc gia đều trải qua tình trạng giảm năng suất khi đối mặt sự cạnh tranh cả trong lĩnh vực sản xuất thâm dụng lao động và thâm dụng tri thức (bị chèn ép bởi các nước nghèo hơn và giàu hơn).

“Hiên nay, các nước thành công đều đã đầu tư mạnh cho trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp trong nước. Mối quan hệ với các công ty sản xuất cuối chuỗi cung ứng rất quan trọng. Trong khi đó, cộng đồng khoa học của Việt Nam cũng là một lợi thế so sánh tiềm tàng”, ông Jonathan Pincus lưu ý thêm.