Giao dịch bất động sản qua sàn giúp kiểm soát đầu cơ

Theo Bộ Xây dựng báo cáo Chính phủ về việc nội dung tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Kinh tế Quốc hội về dự án Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), nhiều ý kiến đề nghị không quy định bắt buộc mà chỉ khuyến khích giao dịch bất động sản thông qua sàn giao dịch bất động sản, do các bên tham gia giao dịch có quyền tự do lựa chọn phương thức giao dịch. Việc bắt buộc giao dịch thông qua sàn giao dịch bất động sản là ngăn cản quyền tự do kinh doanh, quyền tự chủ kinh doanh và lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh tự do tìm kiếm thị trường.

Còn theo Bộ Xây dựng, để đảm bảo mục tiêu cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về thị trường bất động sản và tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh, minh bạch, dự thảo Luật đã bổ sung thêm 1 số điều kiện về thành lập sàn giao dịch bất động sản, tổ chức bộ máy và hoạt động của sàn giao dịch bất động sản theo hướng chặt chẽ hơn.

Theo đó, Bộ Xây dựng tiếp tục trình Chính phủ xem xét, lựa chọn một trong hai phương án quy định về giao dịch bất động sản thời gian tới, đó là quy định khuyến khích giao dịch, mua bán bất động sản qua sàn hoặc quy định bắt buộc tất cả giao dịch bất động sản phải qua sàn.

Phương án 1 quy định khuyến khích tổ chức, cá nhân thực hiện các giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho thuê, thuê mua nhà ở, công trình xây dựng và quyền sử dụng đất đã có hạ tầng kỹ thuật trong dự án bất động sản thông qua sàn giao dịch.

Quy định này đảm bảo kế thừa Luật Kinh doanh bất động sản 2014, tạo điều kiện thuận lợi, chủ động cho chủ đầu tư, khách hàng được tự do lựa chọn phương thức giao dịch mua bán.

Tuy nhiên, việc không quy định bắt buộc giao dịch bất động sản qua sàn, theo Bộ Xây dựng, sẽ đẩy khách hàng vào tình thế phải tự mình kiểm chứng chất lượng, pháp lý, giá cả của bất động sản mà họ định mua, trong khi hầu hết khách hàng không có khả năng làm điều này.

Với phương án này, Nhà nước cũng sẽ thiếu công cụ để quản lý, kiểm soát được dữ liệu thông tin thị trường bởi nhiều chủ đầu tư, sàn giao dịch không báo cáo số liệu hoặc báo cáo không đầy đủ, sai thực tế.

Theo Bộ Xây dựng, điều này dẫn tới những hệ lụy như thất thu thuế, khó kiểm soát rửa tiền. Nhà nước không có một cơ chế thu thập dữ liệu thị trường tự nhiên, dẫn tới khả năng phán ứng với thị trường chậm.

Ngoài ra, Nhà nước khó điều tiết kịp thời thị trường và nhà đầu tư bị chậm ra quyết định.

Còn với phương án 2 quy định bắt buộc mua bán, giao dịch bất động sản phải thực hiện qua sàn, Bộ Xây dựng cho rằng việc giao dịch bất động sản qua sàn sẽ bảo vệ lợi ích chính đáng các bên.

Lý giải cụ thể hơn, Bộ Xây dựng chỉ ra 8 lý do nên quy định bắt buộc giao dịch bất động sản qua sàn.

Đó là việc giao dịch qua sàn đã được thể chế hóa trong Nghị quyết 18 của Trung ương, đảm bảo sự đồng bộ của hệ thống pháp luật, hoàn thiện cơ chế phòng, chống rửa tiền.

Phương án này cũng giúp Minh bạch hóa thị trường, chống được "lợi ích nhóm" trong trường hợp chủ đầu tư cố tình bắt tay sàn giao dịch, người mua nhà đất thực hiện giao dịch ngầm nhằm trốn thuế, ôm hàng, tăng giá bán làm lũng đoạn thị trường.

Cùng với đó, do các giao dịch bất động sản hình thành trong tương lai có nhiều đặc thù, khách hàng là người dễ chịu rủi ro nên cần thiết quy định bất động sản phải giao dịch qua sàn để ràng buộc trách nhiệm các sàn trong thẩm định, thẩm tra tính pháp lý của dự án, niêm yết và công bố giao dịch, bảo đảm công khai, minh bạch, ngăn chặn các hành vi lừa đảo trong giao dịch bất động sản.

Đồng thời, phương án này đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, tạo kênh thông tin an toàn về bất động sản, giúp người dân không mua nhầm dự án ma, dự án không đủ pháp lý.

Phương án 2 cũng giúp chống thất thu thuế. Nhà nước có công cụ quản lý thông tin về thị trường bất động sản, giúp thị trường phát triển lành mạnh.

Phương án này cũng thiết lập môi trường đầu tư kinh doanh bất động sản lành mạnh, minh bạch. Nhà nước có được thông tin thị trường bất động sản, từ đó đưa ra các chính sách điều tiết thị trường kịp thời.

Quy định bắt buộc giao dịch qua sàn, theo Bộ Xây dựng, sẽ không làm gia tăng chi phí bất hợp lý cho chủ đầu tư hoặc tăng giá bán bất động sản…