PGS-TS. Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam phát biểu tại hội thảo khoa học “Góp ý xây dựng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi)”.

Ngày 4/7, Tạp chí Nhà đầu tư/Nhadautu.vn tổ chức hội thảo khoa học “Góp ý xây dựng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi)”.

Phát biểu khai mạc hội thảo, TS. Nguyễn Anh Tuấn, Tổng biên tập Tạp chí Nhà đầu tư/Nhadautu.vn, cho biết ngày 21/6/2023, Bộ Tài chính đã chính thức có tờ trình Chính phủ về đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Đây là kết quả của quá trình nghiên cứu, cụ thể hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước để định hướng đề xuất chính sách, tổng kết đánh giá thực tiễn thi hành Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt trong thời gian qua với sự góp ý của các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp.

Những nội dung chính của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt được Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi gồm mở rộng cơ sở thuế, đưa vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt các hàng hóa dịch vụ như nước giải khát có đường, thức uống đại mạch, nước giải khát không cồn, sản phẩm thuốc lá mới, kinh doanh dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng; bổ sung quy định về căn cứ tính thuế và phương pháp tính thuế; quy định về Biểu thuế, mức thuế tiêu thụ đặc biệt (bổ sung).

Về thuế suất tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng rượu, bia, Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh tăng mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt để tăng giá bán rượu, bia ít nhất 10% theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và lộ trình tăng thuế theo mức tăng thu nhập và lạm phát. Nhiều ý kiến cho rằng trong bối cảnh hiện nay, cần cân nhắc kỹ lộ trình của việc tăng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia.

TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng NHTMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cho hay, hiện nay, thuế tiêu thụ đặc biệt đang áp dụng với rượu từ 35 đến 65% (tùy loại), bia là 65%. Thời gian qua, thuế tiêu thụ đặc biệt đã được điều chỉnh tăng lên cùng với việc Chính phủ tăng cường các biện pháp hạn chế rượu bia như Nghị định 100/2019/NĐ-CP về xử phạt vi phạm trong lĩnh vực giao thông, trong đó có quy định về xử phạt lái xe mà trong máu và hơi thở có cồn đã phần nào hạn chế tình trạng sử dụng rượu, bia tại Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn xếp thứ 2 khu vực Đông Nam Á, xếp thứ 3 châu Á về mức tiêu thụ bình quân rượu bia/người theo số liệu của năm 2021.

Do đó, theo TS. Cấn Văn Lực, việc đề xuất theo hướng tăng thuế tiêu thụ đặc biệt như dự thảo có thể là phù hợp, nhưng cần tính đến lộ trình và thời điểm tăng thuế suất phù hợp, nhất là hiện nay lĩnh vực này đang rất khó khăn.

Theo ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn (Tổng Cục thuế, Bộ Tài chính), đóng góp cho ngân sách nhà nước của ngành công nghiệp đồ uống trong giai đoạn gần đây tương đối cao và ổn định, từ 50.000 tỷ đồng/năm đến 56.800 tỷ đồng/năm. Trong bối cảnh các doanh nghiệp trong ngành đồ uống đang cần phục hồi sau ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19, mức đóng góp ngân sách như vậy là rất đáng khích lệ.

“Nếu thay đổi phương pháp tính thuế mà không đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp bia phổ thông thương hiệu Việt đang sản xuất tại các nhà máy bia địa phương trải khắp cả nước sẽ gián tiếp ảnh hưởng rất lớn đến thu ngân sách nhà nước cũng như cân đối ngân sách của các địa phương. Khi thị phần sụt giảm do mặt bằng giá bị đẩy cao lên bởi tác động của thuế, sản lượng sản xuất và tiêu thụ giảm, đóng góp cho ngân sách qua đó cũng sẽ giảm theo là điều dễ được nhận biết”, ông Phụng chia sẻ.

Cũng theo ông Phụng, lựa chọn phương pháp tính thuế nào là lựa chọn của mỗi quốc gia, vùng lãnh thổ, sao cho phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước để đảm bảo trong xu thế hội nhập của thế giới phải tạo ra lợi thế của quốc gia mình. Vì vậy, trong điều kiện thực tế của Việt Nam hiện nay, ông cho rằng thời điểm này chưa phải là thời điểm thích hợp để áp dụng phương pháp hỗn hợp hay phương pháp tuyệt đối, kể cả trên phương diện thu ngân sách và chi phí quản lý thuế.

Theo PGS-TS. Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam, chưa nên sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, ít nhất trong thời gian 2023-2025 và ổn định chính sách thuế như hiện nay để giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn và phục hồi.

“Khi chưa có đầy đủ cơ sở khoa học thuyết phục cũng như chưa đánh giá tác động đầy đủ đối với việc mở rộng các đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, chúng tôi đề nghị cân nhắc, chưa nên bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt”, ông Việt nói.

Bà Thiều Hồng Nhung - Giám đốc Tài chính cấp cao của Công ty TNHH Bia Carlsberg Việt Nam cho biết, về phương pháp tính thuế, khi sử dụng phương pháp tính thuế tuyệt đối hoặc hỗn hợp đối với mặt hàng bia rượu thì vô hình trung đã đẩy giá bia cao cấp và bia phổ thông tiến gần nhau hơn, và đẩy giá bia phổ thông xa hơn so với giá bia thủ công hoặc tự nấu, kết quả người dân sẽ chuyển sang uống bia, rượu tự nấu hoặc chuyển sang loại cao cấp. Đây là lợi ích thiểu số cho nhà sản xuất, nhà nhập khẩu bia rượu cao cấp, và người dân có thu nhập cao.

“Còn phần lớn người dân thu nhập thấp phải chịu giá cao hơn, phải chấp nhận sử dụng sản phẩm tự nấu, không nhãn mác, không đăng ký chất lượng, không đăng ký thuế. Còn về thu ngân sách, sản lượng chúng tôi giảm thì sẽ giảm thu ngân sách”, bà Nhung cho hay.

Theo ông Nguyễn Thanh Phúc, Giám đốc Đối ngoại cấp cao Heineken Việt Nam, về đề xuất sửa đổi thuế tiêu thụ đặc biệt, tác động của chính sách thuế là một trong những yếu tố tác động lớn đến các doanh nghiệp, người tiêu dùng. Do đó, Heineken kiến nghị Bộ Tài chính chưa nên tính thuế tiêu thụ đặc biệt đối với bia theo phương pháp tương đối.

Tuy nhiên sau 5 năm tới, cũng nên tính toán, nghiên cứu tính thuế theo phương pháp hỗn hợp theo định hướng của Chính phủ. Việc tính thuế theo phương pháp tương đối hiện nay không phải là phương pháp hiệu quả để giảm mức tiêu thụ bia và đồ uống có cồn và trong bối cảnh hiện nay.