Hiệu quả tích cực

CTMTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 có tổng kinh phí tối thiểu là 196.332 tỷ đồng, trong đó, vốn ngân sách Trung ương là 39.632 tỷ đồng, vốn ngân sách địa phương 156.700 tỷ đồng, thực hiện trên địa bàn 63 tỉnh.

Kế thừa và phát huy kết quả các giai đoạn trước, phong trào xây dựng NTM của cả nước đã bám sát mục tiêu: “Gắn với thực hiện có hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp; phát triển kinh tế nông thôn, quá trình đô thị hoá đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững, thực hiện xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu và NTM cấp thôn, bản. Nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn, thúc đẩy bình đẳng giới. Xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đồng bộ và từng bước hiện đại, bảo đảm môi trường, cảnh quan nông thôn sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn, giàu bản sắc văn hoá truyền thống, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững” và đạt được kết quả ban đầu rất quan trọng.

Xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đồng bộ và từng bước hiện đại, bảo đảm môi trường, cảnh quan nông thôn sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn

Tính đến 30/6/2023, cả nước có 6.022/8.177 xã (73,65%) đạt chuẩn NTM, 1.331 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 176 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; có 263/644 đơn vị cấp huyện (40,8%) được công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM; 19 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% số xã đạt chuẩn NTM (trong đó, có 05 tỉnh hoàn thành chương trình NTM); có 1.145/3.513 thôn, bản, ấp (33%) được công nhận đạt chuẩn NTM. Bình quân cả nước đạt 16,9 tiêu chí/xã; có 02 tiêu chí đã vượt mục tiêu giai đoạn 2021-2025 (về giáo dục và đào tạo và về văn hóa), 08 tiêu chí được đánh giá là gần đạt được mục tiêu.

Trong khi đó, CTMTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 có tổng nguồn vốn tối thiểu là 75.000 tỷ đồng, trong đó, vốn ngân sách Trung ương 48.000 tỷ đồng; vốn ngân sách địa phương 12.690 tỷ đồng, vốn huy động hợp pháp khác là 14.310 tỷ đồng. Chương trình gồm 07 dự án, kết cấu thành 02 dự án độc lập và 05 dự án với 11 tiểu dự án, được thực hiện trên địa bàn 63 tỉnh, trong đó có 48 tỉnh sử dụng vốn ngân sách Nhà nước.

Chương trình đã cơ bản bám sát mục tiêu “Thực hiện giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo; hỗ trợ người nghèo, hộ nghèo vượt lên mức sống tối thiểu, tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia, nâng cao chất lượng cuộc sống; hỗ trợ các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn...”. Bước đầu Chương trình đã đạt được một số kết quả tích cực, đời sống người nghèo, hộ cận nghèo, địa bàn nghèo được cải thiện, nâng cao; cơ bản thực hiện đạt các mục tiêu, chỉ tiêu giảm nghèo hằng năm.

Đối với CTMTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN, có kinh phí tối thiểu là 137.664 tỷ đồng. Trong đó, vốn đầu tư 50.000 tỷ đồng; vốn sự nghiệp 54.323 tỷ đồng; vốn ngân sách địa phương là 10.016 tỷ đồng; vốn vay tín dụng chính sách 19.727 tỷ đồng; vốn huy động hợp pháp khác 2.967 tỷ đồng. Chương trình gồm 10 dự án, 14 tiểu dự án, thực hiện trên địa bàn 49 tỉnh.

Quá trình triển khai thực hiện đã bám sát mục tiêu tổng quát như “Giảm nghèo nhanh, bền vững, giảm dần số xã, thôn đặc biệt khó khăn, sắp xếp ổn định dân cư, kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội đồng bộ, thu hẹp dần khoảng cách mức sống, thu nhập so với bình quân chung của cả nước...”. Mặc dù còn nhiều khó khăn trong triển khai thực hiện, nhưng tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS năm 2022 giảm 3,4%, đạt và vượt mục tiêu kế hoạch giao; nhiều chỉ tiêu về hạ tầng, kinh tế-xã hội khác cơ bản đều đạt so với mục tiêu đề ra. Chính phủ cam kết hoàn thành giải ngân 100% vốn và đạt được các chỉ tiêu đặt ra trong Nghị quyết Quốc hội đến năm 2025...

Tiếp tục tháo gỡ khó khăn để triển khai hiệu quả

Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh cho rằng, một trong những nội dung trọng tâm của cả 3 Chương trình là tổ chức sản xuất, tạo sinh kế bền vững cho người dân chưa được đánh giá thỏa đáng.

“Cần làm cho 3 Chương trình này gắn với vấn đề phát triển kinh tế nông thôn, tam nông-những một nội dung rất căn bản của chiến lược chung về xây dựng nông thôn mới và chương trình giảm nghèo bền vững cũng như của chương trình phát triển kinh tế vùng đồng bào DTTS”, bà Thanh đề nghị.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định thì cho rằng, trong quá trình triển khai các CTMTQG xây dựng NTM và CTMTQG giảm nghèo bền vững còn gặp nhiều khó khăn cần tháo gỡ như những tồn tại, hạn chế về thể chế ban hành văn bản; tổ chức thực hiện; và vướng mắc trong việc giải ngân, phân bổ vốn…

Còn Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, Chính phủ cần tăng cường lồng ghép các nguồn vốn thực hiện, sử dụng vốn tập trung tiết kiệm, hiệu quả, không để phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản, đẩy nhanh tiến độ phân bổ giải ngân vốn các dự án. Bên cạnh đó là phân bổ vốn phải tập trung, định mức cụ thể, rõ ràng, minh bạch, có tính đến các yếu tố đặc thù. Các địa phương rà soát danh mục các dự án, tránh đầu tư dàn trải, manh mún, gây lãng phí nguồn lực, tốn thời gian thực hiện, tránh rủi ro về công tác cán bộ.

Cùng với đó, cần hoàn tất việc ban hành văn bản hướng dẫn, rà soát lại các văn bản đã ban hành, sửa đổi, bổ sung những quy định nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của địa phương. Ngoài ra, cần tăng cường kiểm tra, giám sát, qua đó kịp thời phát hiện vấn đề để xử lý hoặc kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền nhanh chóng xử lý.

“Thường vụ Quốc hội ghi nhận Chính phủ trong 2 năm vừa qua đã nỗ lực tập trung chỉ đạo thực hiện 3 Chương trình. Trong thời gian tới, những bất cập, hạn chế cần được tiếp tục khắc phục và giải quyết…”, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải kết luận.