Tổng quan

Ngày 16/6/2023, NHNN ban hành các quyết định về việc tiếp tục điều chỉnh lãi suất điều hành, có hiệu lực từ hôm nay 19/6/2023.

Theo đó, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với tổ chức tín dụng giảm từ mức 5,5%/năm xuống 5%/năm; lãi suất tái cấp vốn giảm từ mức 5,0%/năm xuống 4,5%/năm; lãi suất tái chiết khấu giảm từ mức 3,5%/năm xuống 3,0%/năm. Lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng giữ nguyên ở mức 0,5%/năm; lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng giảm từ mức 5,0%/năm xuống 4,75%/năm (riêng lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VND tại Quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô giảm từ mức 5,5%/năm xuống 5,25%/năm); lãi suất tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng trở lên do tổ chức tín dụng ấn định trên cơ sở cung - cầu vốn thị trường.

NHNN cũng quyết định điều chỉnh mức lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của tổ chức tín dụng đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế giảm từ mức 4,5%/năm xuống 4,0%/năm (riêng lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của Quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô đối với các nhu cầu vốn này giảm từ mức 5,5%/năm xuống 5,0%/năm).

Theo NHNN, việc điều chỉnh lãi suất nhằm tiếp tục thực hiện chủ trương của Quốc hội, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về giảm mặt bằng lãi suất, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tăng khả năng tiếp cận vốn, góp phần phục hồi sản xuất kinh doanh. Như vậy, đây là lần thứ 4 liên tiếp kể từ trung tuần tháng 3 tới nay NHNN điều chỉnh giảm các lãi suất điều hành. Ba lần trước là vào các ngày 14/3, 31/3 và 23/5/2023.

Theo các chuyên gia kinh tế, việc hạ lãi suất điều hành sẽ tạo điều kiện cho mặt bằng lãi suất thị trường giảm, giúp giảm chi phí sử dụng vốn, từ đó, cải thiện kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và kích thích chi tiêu tiêu dùng của người dân.

Qua các động thái chính sách tiền tệ của NHNN từ năm 2022 đến nay, các chuyên gia nhận định NHNN đã khá linh hoạt trong điều chỉnh lãi suất điều hành phù hợp với xu hướng lạm phát, lãi suất trên thế giới và diễn biến kinh tế trong nước.

Cụ thể, trước áp lực lạm phát và tăng lãi suất của thế giới (năm 2022 thế giới đã có ít nhất khoảng 300 đợt tăng lãi suất của các NHTW, cao hơn gần 3 lần so với năm 2021, trong đó Fed đã 7 lần điều chỉnh tăng lãi suất mục tiêu lên mức 4 - 4,5%/năm), NHNN đã có 2 lần tăng các mức lãi suất điều hành, với tổng mức tăng 2% và 2 lần nâng lãi suất tiền gửi tối đa bằng VND kỳ hạn dưới 6 tháng tại tổ chức tín dụng (ngày 23/9 và ngày 25/10/2022) với mức tăng 0,8 - 2%/năm; tăng 1%/năm lãi suất cho vay tối đa bằng VND đối với một số lĩnh vực ưu tiên (ngày 25/10/2022).

Tuy nhiên, sang năm 2023, khi triển vọng kinh tế trong nước ảm đạm đi đôi với các áp lực lạm phát, tỉ giá suy giảm, từ ngày 14/3, NHNN liên tục điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành.

Các động thái linh hoạt trong điều hành lãi suất của NHNN đã và đang được kỳ vọng sớm mang lại kết quả tích cực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, góp phần củng cố niềm tin của thị trường vào sự ổn định VND và hoạt động điều hành của NHNN.

Tin trong nước

Thị trường ngoại tệ trong tuần từ 12-16/6, tỷ giá trung tâm được NHNN điều giảm 2 phiên đầu tuần rồi tăng trở lại 3 phiên cuối tuần. Chốt ngày 16/6, tỷ giá trung tâm được niêm yết ở mức 23.711 VND/USD, giảm 6 đồng so với phiên cuối tuần trước đó.

Sở giao dịch NHNN tiếp tục niêm yết giá mua USD ở mức 23.400 VND/USD, trong khi giá bán USD phiên cuối tuần được niêm yết ở mức 24.846 VND/USD, tăng 7 đồng so với phiên trước.

Tỷ giá đô - đồng liên ngân hàng biến động theo xu hướng tăng trong tuần qua. Chốt phiên cuối tuần 16/6, tỷ giá liên ngân hàng đóng cửa tại 23.520 VND/USD, tăng 46 đồng so với phiên cuối tuần trước đó.

Tỷ giá đô - đồng trên thị trường tự do tiếp tục biến động nhẹ trong tuần qua. Chốt phiên 16/6, tỷ giá tự do tăng 45 đồng ở cả hai chiều mua vào và bán ra so với phiên cuối tuần trước đó, giao dịch tại 23.515 VND/USD và 23.565 VND/USD.

Thị trường tiền tệ liên ngân hàng tuần từ 12-16/6, lãi suất VND liên ngân hàng tiếp tục giảm mạnh ở tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống. Chốt ngày 16/6, lãi suất VND liên ngân hàng giao dịch quanh mức: qua đêm 1,01% (-1,66 điểm phần trăm so với phiên cuối tuần trước đó); 1 tuần 1,37% (-1,53 điểm phần trăm); 2 tuần 1,86% (-1,32 điểm phần trăm); 1 tháng 3,21% (-0,84 điểm phần trăm).

Lãi suất USD liên ngân hàng tiếp tục xu hướng ít thay đổi. Phiên cuối tuần 16/6, lãi suất USD liên ngân hàng đóng cửa ở mức: qua đêm 4,84% (+0,01 điểm phần trăm); 1 tuần 4,91% (+0,01 điểm phần trăm); 2 tuần 5,00% (không thay đổi) và 1 tháng 5,16% (-0,01 điểm phần trăm).

Thị trường mở tuần từ 12-16/6, trên kênh cầm cố, NHNN chào thầu ở hai kỳ hạn 7 ngày và 28 ngày, mỗi kỳ hạn 50.000 tỷ đồng, với lãi suất cho cả 2 kỳ hạn 4 phiên đầu tuần ở mức 4,5%, phiên cuối tuần giảm xuống mức 4,0%. Không có khối lượng trúng thầu ở cả 2 kỳ hạn, không có đáo hạn. Như vậy, khối lượng lưu hành trên kênh cầm cố hiện tại giữ nguyên ở mức 293,83 tỷ đồng. NHNN không chào thầu tín phiếu NHNN.

Thị trường trái phiếu ngày 14/6, Kho bạc Nhà nước huy động 4.750 tỷ đồng trái phiếu chính phủ, bao gồm 4 loại kỳ hạn. Trong đó, kỳ hạn 5 năm không có khối lượng trúng thầu, 10 năm trúng thầu toàn bộ 1.500 tỷ đồng gọi thầu, 15 năm trúng thầu toàn bộ 2.250 tỷ đồng và 20 năm trúng thầu 190/500 tỷ đồng. Lãi suất trúng thầu các kỳ hạn lần lượt tại 10 năm 2,85% (-0,1 điểm phần trăm so lần trúng thầu trước), 15 năm 3,05% (không thay đổi) và 20 năm 3,19% (-0,56 điểm phần trăm).

Tuần vừa qua từ 12-16/6 không có trái phiếu chính phủ đáo hạn.

Về kế hoạch đấu thầu, trong tuần này, ngày 21/6, Kho bạc Nhà nước dự định gọi thầu 3.500 tỷ đồng trái phiếu chính phủ, trong đó, kỳ hạn 10 năm gọi thầu 1.500 tỷ đồng, 15 năm gọi 1.500 tỷ đồng và 30 năm gọi 500 tỷ đồng.

Giá trị giao dịch Outright và Repos trên thị trường thứ cấp tuần qua đạt trung bình 6.225 tỷ đồng/phiên, tăng nhẹ từ mức 5.505 tỷ đồng/phiên của tuần trước đó. Trong tuần qua, lợi suất trái phiếu chính phủ giảm ở hầu hết các kỳ hạn.

Chốt phiên 16/6, lợi suất trái phiếu chính phủ giao dịch quanh 1 năm 2,22% (-0,19 điểm phần trăm); 2 năm 2,22% (-0,19 điểm phần trăm); 3 năm 2,23% (-0,19 điểm phần trăm); 5 năm 2,22% (không thay đổi); 7 năm 2,36% (-0,28 điểm phần trăm); 10 năm 2,75% (-0,29 điểm phần trăm); 15 năm 2,91% (-0,33 điểm phần trăm); 30 năm 3,32% (-0,24 điểm phần trăm).

Thị trường chứng khoán tuần từ 12-16/6, thị trường chứng khoán tiếp tục đà tăng của tuần trước đó ở 2 phiên đầu tuần nhưng đã giảm nhẹ 3 phiên còn lại. Chốt ngày 16/6, VN-Index đứng ở mức 1.115,22 điểm, tăng 7,69 điểm (+0,69%) so với cuối tuần trước đó; HNX-Index thêm 0,84 điểm (+0,37%) lên 228,44 điểm; UPCom-Index cũng tăng 0,43 điểm (+0,51%) đạt 84,62 điểm.

Thanh khoản thị trường giảm nhẹ so với tuần trước đó với giá trị giao dịch trung bình đạt khoảng 18.900 tỷ đồng/phiên so với mức 20.200 tỷ đồng/phiên của tuần trước đó. Khối ngoại mua ròng hơn 118 tỷ đồng trên cả 3 sàn trong tuần qua.

Tin quốc tế

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tạm ngừng tăng lãi suất chính sách, dự báo sẽ có những đợt tăng khác trong nửa cuối năm nay. Trong cuộc họp ngày 14/6, Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC, thuộc Fed) nhận định kinh tế đã tăng trưởng nhanh trong thời gian qua, bên cạnh đó việc làm cũng gia tăng và tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp. Lạm phát vẫn còn duy trì ở mức cao. FOMC tiếp tục hướng tới mục tiêu toàn dụng nhân công và lạm phát 2,0% trong dài hạn. Để đạt được mục tiêu này, FOMC quyết định duy trì lãi suất chính sách ở mức 5,0% - 5,25%, không thay đổi so với cuộc họp trước đó.

Để xác định các chính sách tiếp theo, FOMC sẽ tính tới độ tích lũy của chính sách tiền tệ thắt chặt và độ trễ mà chính sách tác động lên nền kinh tế cũng như lạm phát. Mặc dù vậy, theo biểu đồ dot-plot mới của Fed, lãi suất chính sách kết thúc năm 2023 được dự báo ở khoảng 5,5% - 5,75%, cao hơn 50 điểm phần trăm so với dot-plot trong tháng 3.

Cũng trong báo cáo chi tiết, Fed dự báo GDP Mỹ năm 2023 tăng 1% (+0,6 điểm phần trăm so với dự báo trước); chỉ số giá tiêu dùng cá nhân PCE toàn phần được dự báo tăng 3,2% (+0,1 điểm phần trăm); PCE lõi được dự báo tăng 3,9% (+0,3 điểm phần trăm) và tỷ lệ thất nghiệp được dự báo ở mức 4,1% (+0,4 điểm phần trăm).

Nước Mỹ ghi nhận một số chỉ báo quan trọng. Đầu tiên, chỉ số giá tiêu dùng CPI toàn phần tại nước này tăng 0,1% so với tháng trước trong tháng Năm, giảm tốc so với đà tăng 0,4% của tháng 4 và thấp hơn mức tăng 0,2% theo dự báo. CPI lõi trong tháng vừa qua tăng 0,4% so với tháng trước, nối tiếp đà tăng cũng ở 0,4% của tháng trước đó và đồng thời khớp với dự báo. So với cùng kỳ năm 2022, CPI toàn phần và CPI lõi tháng 5 lần lượt tăng 4,0% và 5,3% so với cùng kỳ, cùng hạ nhiệt so với con số 4,9% và 5,5% của tháng 4.

Tiếp theo, chỉ số giá sản xuất PPI toàn phần tăng 0,2% so với tháng trước trong tháng Năm, bằng với đà tăng của tháng 4 và khớp dự báo. Mặc dù vậy, PPI lõi trong tháng vừa qua giảm 0,3% so với tháng trước sau khi tăng 0,2% ở tháng Tư, sâu hơn mức giảm 0,1% theo dự báo.

Về lĩnh vực bán lẻ, doanh số bán lẻ lõi tại Mỹ tăng nhẹ 0,1% so với tháng trước trong tháng Năm sau khi tăng 0,4% ở tháng 4, khớp với dự báo. Doanh số bán lẻ toàn phần tại nước này tăng 0,3% so với tháng trước trong tháng vừa qua, nối tiếp đà tăng 0,4% của tháng Tư và trái với dự báo giảm nhẹ 0,2%. So với cùng kỳ năm 2022, doanh số bán lẻ toàn phần tăng khoảng 1,6% so với cùng kỳ.

Cuối cùng, ở thị trường lao động, số đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu tại Mỹ tuần kết thúc ngày 10/6 ở mức 262 nghìn đơn, đi ngang so với tuần trước đó và trái với kỳ vọng giảm trở lại 246 nghìn đơn.

NHTW châu Âu ECB tiếp tục tăng lãi suất chính sách. Trong phiên họp ngày 15/06, ECB nhận định lạm phát tại Eurozone đang suy yếu nhưng vẫn còn quá cao và dai dẳng. Cơ quan này ưu tiên đưa lạm phát về lại mức mục tiêu 2,0% trong trung hạn. Do vậy, ECB quyết định tăng bộ lãi suất chính sách thêm 25 điểm cơ bản. lãi suất tái cấp vốn, lãi suất cho vay cận biên và lãi suất tiền gửi của ECB lần lượt sẽ ở mức 4,0%, 4,25% và 3,50%.

Cũng trong cuộc họp này, ECB dự báo kinh tế Eurozone tăng trưởng 0,9% trong năm 2023 và tiếp tục tăng 1,5% năm 2024 (cùng giảm 0,1 điểm phần trăm so với kỳ họp trước). Bên cạnh đó, tỷ lệ lạm phát được dự báo ở mức 5,1% năm 2023 (-0,3 điểm phần trăm) và 3,0% năm 2024 (không điều chỉnh). Liên quan đến kinh tế Eurzone, sản lượng công nghiệp tại khu vực này tăng 1,0% so với tháng trước trong tháng Tư sau khi giảm 3,8% ở tháng trước đó, tích cực hơn mức tăng 0,8% theo kỳ vọng. Bên cạnh đó, chỉ số giá tiêu dùng CPI toàn phần và CPI lõi tại Eurozone chính thức tăng 6,1% và 5,3% so với cùng kỳ, không điều chỉnh so với thống kê sơ bộ.