Nỗ lực thúc đẩy tín dụng xanh

Là kênh cung ứng vốn chủ lực cho nền kinh tế Việt Nam, thời gian qua, ngành Ngân hàng luôn tích cực và nỗ lực hướng đến các mục tiêu mà Chính phủ đã đặt ra trong Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Ông Trần Anh Quý, Trưởng phòng Tín dụng chính sách, Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN cho biết, giai đoạn 2017-2022, dư nợ cấp tín dụng của hệ thống đối với các lĩnh vực xanh có mức tăng trưởng dư nợ bình quân đạt hơn 23%/năm. Đến ngày 30/6/2023, dư nợ cấp tín dụng xanh đạt gần 528,3 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng khoảng 4,2% tổng dư nợ toàn nền kinh tế…

Có được kết quả tích cực trên, theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) là nhờ sự quan tâm và nỗ lực hướng đến các mục tiêu mà Chính phủ đã đặt ra trong Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh của ngành Ngân hàng. NHNN đã rất quan tâm, ban hành nhiều văn bản quy định về tín dụng phù hợp với mục tiêu bảo vệ môi trường, giảm phát thải các-bon, hướng tới tăng trưởng xanh. Đặc biệt, trong năm 2022, NHNN đã ban hành Thông tư số 17/2022/TT-NHNN hướng dẫn tổ chức tín dụng thực hiện quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, thể hiện trách nhiệm của ngành Ngân hàng thực hiện công tác bảo vệ môi trường, đồng thời tăng cường sức chống chịu của hệ thống ngân hàng trước rủi ro về môi trường. “Có thể nói, hành lang pháp lý tại Việt Nam đang dần hoàn thiện để tạo điều kiện cho tín dụng xanh, ngân hàng xanh phát triển”, ông Nguyễn Quốc Hùng nhìn nhận.

Ở góc độ ngân hàng, ông Trần Hoài Phương, Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp HDBank đánh giá, Thông tư 17 của NHNN là kim chỉ nan quan trọng để các ngân hàng đánh giá khách hàng tiềm năng cũng như khách hàng hiện tại trong lĩnh vực này. Thời gian qua, HDBank chú trọng triển khai chính sách về việc thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh cho doanh nghiệp mới thành lập hoặc đã hình thành để khai thác điện mặt trời lớn, áp mái và điện gió; triển khai các chương trình cấp tín dụng cho khách hàng cá nhân vay để xây lắp hệ thống điện mặt trời mái nhà phục vụ nhu cầu tiêu dùng, hoạt động sản xuất kinh doanh và bán điện. Ngoài ra, HDBank cũng nỗ lực để tăng các hạn mức tín dụng xanh từ các định chế tài chính phát triển (DFIs), tối ưu hóa sử dụng để hỗ trợ tốt nhất doanh nghiệp trong hạn mục tài trợ xanh. “Ngân hàng xác định đó là sứ mạng của mình. Không chỉ là phải hoà nhịp chung với xu hướng của khu vực, toàn cầu, mà là cho cả cuộc sống thế hệ mai sau. Đồng thời hiện thực hoá cam kết quyết liệt của Chính phủ và cũng khẳng định giá trị thương hiệu ngân hàng tiên phong trong lĩnh vực này tại Việt Nam”, ông Phương bày tỏ.

Chia sẻ cụ thể hơn về kinh nghiệm triển khai Thông tư số 17/2022/TT-NHNN tại Standard Chartered Việt Nam, ông Trần Việt An, Giám đốc quản lý rủi ro tín dụng cấp cao, Khối Khách hàng Doanh nghiệp, Thương mại và Định chế tài chính cho biết, tất cả khách hàng doanh nghiệp đều được đánh giá về rủi ro môi trường và xã hội trước khi ngân hàng quyết định hạn mức tín dụng. Cán bộ phê duyệt tín dụng có thể tham vấn thêm ý kiến chuyên gia về lĩnh vực rủi ro môi trường xã hội của tập đoàn, sẽ phê duyệt mức độ rủi ro môi trường xã hội của khách hàng...

Cơ chế đang là rào cản phát triển tín dụng xanh

Tuy đã có những bước chuyển mình rõ nét nhưng triển khai tín dụng xanh trong thực tế vẫn tồn tại một số khó khăn, thách thức không hề nhỏ, do đó chưa khai thác hết tiềm năng của lĩnh vực này ở Việt Nam.

Ông Trần Anh Quý cho biết, hiện nay Việt Nam vẫn chưa có Danh mục phân loại xanh quốc gia làm cơ sở để huy động nhiều hơn nữa nguồn tài chính xanh. Nếu có danh mục phân loại xanh quốc gia với các tiêu chí môi trường rõ ràng thì tỷ trọng đóng góp của ngành Ngân hàng sẽ cao hơn nhiều con số tín dụng xanh hiện tại. Bên cạnh đó, các dự án đầu tư xanh cần thời gian hoàn vốn dài, chi phí đầu tư lớn, rủi ro thị trường cao, do vậy, các tổ chức tín dụng khó khăn trong việc cân đối nguồn vốn để cho vay, trong khi thiếu cơ chế, chính sách trong việc hỗ trợ các tổ chức tín dụng được tiếp cận các nguồn vốn dài hạn, ưu đãi, nhất là huy động nguồn lực quốc tế để có điều kiện cung cấp các khoản tín dụng với thời hạn dài và lãi suất ưu đãi cho các ngành/lĩnh vực xanh. Nhìn nhận từ thực tiễn triển khai tại Agribank, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo thường trực ESG - Trưởng Ban Định chế tài chính Agribank cho biết, số lượng nhân sự đông, trình độ chưa đồng đều là một rào cản. Trong khi đó, quy định tuân thủ chuẩn mực về tín dụng xanh, ngân hàng xanh ngày càng phức tạp và cạnh tranh ngày càng gay gắt về sản phẩm, dịch vụ, thị trường.

Từ những vướng mắc phát sinh trong thực tiễn, ông Trần Phương, Chủ nhiệm Ủy ban Chính sách VNBA - Phó Tổng giám đốc BIDV đề nghị Chính phủ, NHNN tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý, có nhiều chính sách thúc đẩy đối với các ngành nghề, lĩnh vực đáp ứng tiêu chí tín dụng xanh cũng như hỗ trợ các tổ chức tín dụng trong nước; Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các cơ quan ban ngành sớm xây dựng và ban hành bộ tiêu chí môi trường và các tiêu chí về tín dụng xanh...

Về phía NHNN, ông Trần Anh Quý cho biết, trên cơ sở bám sát các mục tiêu về phát triển kinh tế - xã hội, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và các Đề án, Chiến lược, Kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh, chống biến đổi khí hậu, với vai trò nhiệm vụ, chức năng của ngành Ngân hàng, thời gian tới, NHNN tiếp tục thực hiện các giải pháp, chính sách nhằm thúc đẩy hoạt động của ngành Ngân hàng hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh, góp phần hỗ trợ phục hồi kinh tế. Trong đó có một số giải pháp trọng tâm như, hướng dẫn các tổ chức tín dụng cấp tín dụng xanh đối với Danh mục phân loại xanh quốc gia sau khi Thủ tướng Chính phủ có Quyết định phê duyệt Danh mục phân loại dự án được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh.

Ngoài ra, NHNN theo dõi, hướng dẫn các tổ chức tín dụng thực hiện quản lý rủi ro môi trường theo Thông tư số 17/2022/TT-NHNN, kịp thời tháo gỡ khó khăn trong quá trình tổ chức tín dụng xây dựng quy định nội bộ; đẩy mạnh các giải pháp huy động nguồn lực quốc tế hỗ trợ tăng trưởng xanh và phát triển bền vững…