Chẳng rét như hồi cuối tháng 1/2018, song đợt gió mùa đông bắc đầu tháng 2 này mới thổi qua biên giới 3 ngày đã đủ làm giá lạnh lan rộng, biến nhiều góc rừng già thành những thảm hoa băng trắng muốt. Và có như thế, mới càng thấm cái ý chí kiên cường và nghị lực nghìn đời của đồng bào các dân tộc, và sự hy sinh cao cả của cán bộ chiến sĩ đồn biên phòng nơi vùng cao biên giới để bám đất, bám rừng, giữ vững biên cương của Tổ quốc.

Đoàn công tác chúc Tết và chia sẻ những khó khăn vất vả của bà con người Dao xã Dền Sáng

Hành trình trở về lần thứ 5 với Y Tý nói riêng và huyện Bát Xát nói chung của đoàn cán bộ công đoàn NHNN TW cùng NHHT, NHCSXH, Agribank do Phó Thống đốc Đào Minh Tú dẫn đầu vì thế mỗi ngày thêm nặng tình.

Không chỉ là những túi quà Tết góp nên mùa xuân ấm áp cho hộ nghèo mà hơn thế là những chương trình, công trình góp phần sớm đưa Việt Nam hoàn thành mục tiêu phát triển bền vững về giảm nghèo theo Chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp quốc, với lời hiệu triệu của Thủ tướng Chính phủ “cả nước chung tay vì người nghèo - không ai bị bỏ lại phía sau”.

Đã gần 10 giờ sáng, chậm hơn so với dự kiến gần 2 tiếng đồng hồ mà chưa có hộ dân nào ở bản vùng cao Nhìu Cồ San, xã Sàng Ma Sáo xuống nhận quà Tết. Băng giá cùng 8 km đường trải đá đã xuống cấp nhiều khiến con đường đã khó đi lại thêm trơn trượt, cản bước người dân xuống núi. Ở vùng thấp hơn - Ki Quan San, trưởng thôn Thào A Xá từ mờ sáng, dò dẫm trong sương mù xuống núi cũng chỉ vừa kịp cùng 44 hộ dân trong thôn xuống nhận quà Tết. Ở Kỳ Quan San này, có 83 hộ dân thì 45 hộ nghèo, 6 hộ cận nghèo.

Thào A Xá đã làm trưởng bản cả 15 năm nay và vừa mới kiêm thêm chức tổ trưởng tổ vay vốn, vẫn là hộ nghèo. Dù hơn một nửa người dân trong bản đã tiếp cận vốn của Phòng giao dịch NHCSXH huyện Bát Xát để sản xuất kinh doanh, nâng cao đời sống, nhưng thoát nghèo không dễ trên những dãy núi như mào gà, địa hình chia cắt lớn với nhiều vực sâu, đất canh tác hữu hạn.

Hay như ở xã Dền Sáng, nơi đồng bào Dao sinh sống, dù tỷ lệ hộ nghèo đã giảm 16,17% trong năm 2017 nhưng lại có thêm 16 hộ nghèo mới. 56,98% hộ nghèo hiện hữu là một bài toán lớn đối với công tác giảm nghèo của địa phương

Trưởng thôn Trung Trải, Tẩu Sài Vảng, chỉ lên ngọn núi phía trước mặt xã “Thôn của tôi đó. Từ đây về chỉ khoảng 3 km, chưa phải là vùng cao nhất như Ngải Chồ, nhưng là thôn ít đất, ít nước nhất của xã”. Năm nào mưa thuận gió hòa, người dân trong thôn vẫn phải cấy sau các nơi khác 1-2 tháng vì chờ đủ nước.

Gặp năm mưa ít, thì ruộng để không. Những năm trước 2013, người dân còn trông ngóng thảo quả để bù phụ thiếu thốn, nhưng những đợt lạnh liên tiếp vài năm gần đây đã làm diện tích thảo quả thưa vắng dần. Người dân nhiều năm không thu hái được cũng chẳng còn mặn mà vun xới như trước. Trung Chải vì thế mà có tới 59/2018 hộ nghèo, một nửa phần còn lại là cận nghèo.

Trưởng thôn Vảng dù đã nỗ lực vay vốn NHCSXH để phát triển kinh tế và vừa mới ra khỏi danh sách hộ nghèo cuối năm 2017, nhưng để thoát nghèo bền vững vẫn còn bề bộn lắm. Ngoài tài sản là 3 con trâu, thóc gạo mỗi năm cũng chỉ đủ nuôi 4 miệng ăn.

Thời tiết khắc nghiệt, đất đai hữu hạn khiến sự tái nghèo luôn thường trực. Gia đình anh Phàn Xi Quan thôn Nậm Giàng II, xã Dền Sáng, vay 10 triệu đồng của NHCSXH nuôi từ năm 2014 đến nay đã được 3 con trâu. Đang định bán một con đi trả nợ sớm cho NHCSXH thì một con trâu vừa chết rét. 50 bao lúa thu hoạch một năm không đủ nuôi 6 miệng ăn chưa kể cháu nội, nên có việc gì, ai thuê anh đều làm, từ bảo dưỡng đường đến khuân vác…

“Mùa này ở đây thịt trâu ăn không hết. Trâu chết lạnh, mình ăn ủng hộ đồng bào”, lời nói của một chị cán bộ huyện trong bữa cơm trưa làm tôi và nhiều người thấy nghẹn đắng nhìn món thịt trâu xào trên bàn.

Cũng bởi vậy, 1.369 suất quà cho người nghèo là từng ấy niềm vui mà các cán bộ đoàn viên công đoàn đã trao gửi tới 4 xã nghèo nhất Bát Xát này, gồm cả Y Tý và A Mú Sung. Bùi ngùi trước giá trị món quà còn quá nhỏ bé so với những thiếu thốn của người dân nghèo nơi đây, Phó Thống đốc Đào Minh Tú và những người trong đoàn mong “góp gió thành bão”, giúp người nghèo có thêm niềm tin vào Đảng và Nhà nước, thêm tự tin vươn lên.

Đoàn trao tặng 50 lá cờ và dự Lễ Thượng cờ tại Cột cờ Lũng Pô - nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt

Trở về Y Tý khi qua cánh rừng già chìm trong màu trắng bạc của băng giá. Cái rét cóng của băng tuyết cùng những con đường mòn trơn trượt làm cuộc sống như ngưng trệ.

Trong hội trường sương mây vấn vít, khi trao quà Tết cho Đồn biên phòng Y Tý, Phó Thống đốc Đào Minh Tú nghẹn lời: “Cứ nghĩ đến anh em nửa đêm bấm từng bước chân lên tuyết giá vẫn không nản, kể cả trong những ngày Tết cổ truyền dân tộc lại càng cảm phục ý chí, nghị lực và sự hy sinh rất lớn lao của chiến sĩ biên phòng đang bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới quốc gia, cho người dân một cái Tết bình yên”.

Cảm động hơn khi, nơi đây còn là chỗ dựa cả về vật chất và tinh thần cho đồng bào các dân tộc miền biên ải. Trưởng đồn Biên phòng Y Tý, Đặng Văn Thái cho biết trong những năm qua, đồn biên phòng đã làm tốt công tác tham mưu cho chính quyền 3 xã Y Tý, Ngải Thầu, A Lù trong công tác chính trị, an ninh và phát triển kinh tế, đồng thời đóng góp xây dựng nông thôn mới, đặc biệt giúp đỡ các hộ nghèo phát triển kinh tế thoát nghèo bền vững trên địa bàn.

Càng trải nghiệm, thấu hiểu, tình cảm của cán bộ đoàn viên ngành Ngân hàng dành cho mảnh đất biên cương này càng dày thêm. Không chỉ là những món quà hỗ trợ người dân và cán bộ chiến sĩ biên phòng đón một cái Tết đầy đủ và đầm ấm mà hơn thế, là mong muốn chung tay cùng chính quyền địa phương, cán bộ chiến sĩ các đồn biên phòng xây dựng nhiều dự án chương trình, gắn việc tạo sinh kế cho người nghèo với phát triển kinh tế- xã hội bền vững.

Tâm nguyện của người dân Y Tý nhiều năm trước là có một trường mầm non ấm về mùa đông, mát về mùa hè để đặt “viên gạch” nền móng đầu tiên cho hành trình trồng người cũng đã được NHTW chắp nối với sự tài trợ của Agribank chi nhánh Lào Cai. Nhìn mái trường với 2 dãy, 5 phòng học khang trang, niềm vui của Bí thư xã Ly Giờ Có còn đong đầy hơn vì tới đây, trường sẽ là một điểm du lịch cộng đồng góp phần phát triển du lịch, dịch vụ trên mảnh đất đại ngàn này.

Một nhà giáo dục thể chất trị giá 5 tỷ đồng cũng được Agribank cam kết tài trợ cho xã trong dịp này. Và xa hơn, các TCTD đang chờ những tín hiệu khả quan từ dự án cây thảo dược, cây nấm để đầu tư, nhân rộng trên mảnh đất này. Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, ông cũng sẽ kêu gọi cán bộ nhân viên ngân hàng góp 100 triệu đồng chung tay cùng đồn biên phòng Y Tý xây dựng dự án nhân giống lợn bản địa cung ứng cho người dân hướng tới sản xuất hàng hóa.

Cùng với những trợ lực ấy là dòng vốn NHCSXH đang chảy từng ngày từng giờ trong từng vi mạch đời sống để mọi người dân có cơ hội bước qua đói nghèo, không ai bị bỏ lại phía sau. 680 hộ nghèo của xã vào năm 2014, giờ chỉ còn 602 hộ, chiếm 65% số hộ của xã, nhưng như Bí thư xã Ly Giờ Có phân tích, là do các tiêu chí đa chiều khác.

Tạm biệt Y Tý xuôi về A Mú Sung, chúng tôi đến với cột cờ Lũng Pô – cột mốc đánh dấu “Nơi con sông Hồng chảy về đất Việt”. Cột cờ mới được xây dựng với sự tài trợ của VietinBank sừng sững uy nghi khẳng định chủ quyền dân tộc và là niềm tự hào của mỗi người Việt. Chứng kiến nghi lễ thượng cờ ngay sau ngày kỷ niệm 88 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, càng thêm thấm thía công lao to lớn của các cán bộ chiến sĩ biên phòng đang canh giữ biên cương, vùng trời của Tổ quốc.

Chỉ cách cột cờ này 5 cây số, vẫn còn đó Đài tưởng niệm 31 chiến sĩ của đồng Biên phòng A Mú Sung. Trong khuôn viên và tấm bia vừa được cán bộ công chức NHTW tài trợ tu sửa có ghi danh 23 chiến sĩ hy sinh năm 1979 còn lại là những người lính hy sinh trong thời bình.

Cùng với đoàn lên trao quà tết cho chiến sĩ đồn biên phòng A Mú Sung và cắt băng khánh thành dự án tu bổ đài tưởng niệm, anh Lý Nam Kỳ - cán bộ xã Nậm Chạc cũng đưa vợ con về thắp hương cho bố anh – liệt sĩ Lý A Tờ hy sinh năm 1979 khi anh mới 6 tháng tuổi.

Chung tay cùng chính quyền địa phương, cán bộ chiến sĩ biên phòng và đồng bào các dân tộc, những người như anh Kỳ đã và đang góp phần gieo những mầm xanh nơi biên cương tổ quốc, viết tiếp bản anh hùng ca dựng nước giữ nước của dân tộc. Xuân vì thế sẽ mỗi năm thêm thắm trong lòng đồng bào chiến sĩ dù ở những nơi biên cương xa xôi nhất, những bản làng hẻo lánh nhất khi Đảng và nhà nước, cùng nhân dân cả nước luôn hướng về.

“'Trải nghiệm và chia sẻ những khó khăn, nhọc nhằn trong cuộc sống của đồng bào, chúng tôi sẽ nỗ lực hơn nữa để có nhiều những hỗ trợ thiết thực hơn giúp đồng bào tạo sinh kế phát triển kinh tế, kéo khoảng cách thu nhập với người dân ở những vùng thuận lợi hơn để chung tay cùng Chính phủ đưa đất nước thoát ''bẫy" thu nhập trung bình, nhân dân ấm no, hạnh phúc”, Phó Thống đốc nói thay cho lời chia tay Bát Xát.