Chính sách tiền tệ chịu nhiều sức ép

“Chưa bao giờ trong nhiều năm qua, việc điều hành chính sách tiền tệ phải chịu những khó khăn nhiều chiều như vậy. Phải cùng nhìn nhận, chia sẻ, đánh giá những khó khăn đó”, Phó Thống đốc nhấn mạnh. Trong bối cảnh đó, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, ngành Ngân hàng đã không ngừng nghỉ triển khai mọi cơ chế chính sách, cố gắng nhất có thể đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của Ngành là kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đồng hành cùng doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, góp phần thúc đẩy tăng trưởng.

Cụ thể, NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ chắc chắn, linh hoạt, chủ động, kịp thời, hiệu quả, góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ, ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng. Về lãi suất, qua 4 lần giảm lãi suất điều hành vừa qua, NHNN đã giảm từ 0,5%-2%/năm các mức lãi suất điều hành. Đồng thời, NHNN tiếp tục khuyến khích các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh. Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho hay, đến nay, lãi suất tiền gửi bình quân của các NHTM ở mức khoảng 5,8%/năm (giảm 0,7% so với cuối năm 2022); lãi suất cho vay bình quân VND ở mức khoảng 8,9%/năm (giảm 1,0%/năm so với cuối năm 2022). Mặc dù lãi suất giảm nhanh nhưng tín dụng vẫn tăng trưởng chậm. Đến ngày 15/6/2023, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt khoảng 12,32 triệu tỷ đồng, tăng 3,36% so với cuối năm 2022, tăng 8,94% so với cùng kỳ năm trước.

Theo lãnh đạo NHNN, tháng 2/2023 NHNN đã giao room tín dụng cho các NHTM cả nước là 11%, theo định hướng cả năm tăng 14-15%. Đến nay mức 14-15% vẫn là mục tiêu cả năm. Có thể thấy hạn mức không thiếu, huy động vốn cũng không phải thấp, khả năng cung ứng vốn của các ngân hàng đầy đủ sẵn sàng. Vậy đâu là nguyên nhân tín dụng tăng thấp.

Tập trung tín dụng cho sản xuất

Theo đánh giá sơ bộ của Phó Thống đốc Đào Minh Tú, một số nguyên nhân chính khiến tín dụng tăng chậm đó là trong bối cảnh khó khăn chung, cầu tiêu dùng, đầu tư giảm nên cầu tín dụng giảm tương ứng. Các doanh nghiệp gặp khó về đơn hàng, dòng tiền đứt đoạn, tồn kho nhiều, một số doanh nghiệp phải cắt giảm lao động, giá cả mặt hàng, nguyên vật liệu tăng giá dẫn đến giá thành sản xuất ra ảnh hưởng, sức mua cả thế giới lẫn trong nước suy giảm… Sức mua cũng suy yếu dẫn tới nhu cầu vay vốn thấp. Một số nhóm khách hàng có nhu cầu nhưng không đáp ứng chuẩn cho vay của các NHTM có thể do vướng mắc pháp lý; hoặc năng lực tài chính suy giảm sau thời gian chịu ảnh hưởng của dịch bệnh. Bên cạnh đó, vốn tín dụng cho DNNVV, HTX chưa đáp ứng kỳ vọng do doanh nghiệp không đáp ứng yêu cầu vay vốn, trong khi quỹ bảo lãnh tín dụng, quỹ phát triển DNNVV hoạt động hạn chế - đây cũng là câu chuyện tồn tại lâu nay. Tín dụng tăng chậm bản thân ngành Ngân hàng rất sốt ruột. Tuy vậy, các tổ chức tín dụng cũng không thể vì thế mà hạ chuẩn cho vay, vì sẽ tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn hệ thống. “Sau thời gian kinh tế gặp khó khăn, mức độ rủi ro được đánh giá cao hơn, hoạt động của doanh nghiệp khó chứng minh hiệu quả nên các tổ chức tín dụng cũng khó khăn trong quyết định cho vay do không được hạ chuẩn tín dụng để đảm bảo an toàn hệ thống. Đây không phải lý do bây giờ mới có mà đảm bảo an toàn tín dụng là nguyên tắc "bất di bất dịch"”, Phó Thống đốc chia sẻ thêm.

Tăng khả năng tiếp cận vốn ngân hàng

Mặc dù khó khăn, nhưng Phó Thống đốc NHNN nhấn mạnh, đẩy mạnh tín dụng vẫn là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của ngành Ngân hàng thời gian tới.

Hiện nay thanh khoản các tổ chức tín dụng đều đang rất dồi dào, kể cả các NHTM Nhà nước, các NHTM cổ phần lớn, nhỏ. Phó Thống đốc khẳng định, các doanh nghiệp, lĩnh vực kinh tế cần vốn và đảm bảo khả năng trả nợ chắc chắn sẽ được vay vốn. “Ngân hàng rất mong có người vay; người vay cũng muốn tiếp cận được. Tuy nhiên để giải quyết hài hoà giữa cung - cầu vốn giữa khả năng cho vay và hấp thụ vốn thì phải tìm ra điểm cân bằng. NHNN thấu hiểu doanh nghiệp mong muốn được hỗ trợ nhiều hơn nữa và xác định đó là những nhiệm vụ rất cấp bách lúc này. NHNN sẽ căn cứ chỉ đạo của Chính phủ, sự phát triển của ngành để điều hành. Làm sao giải quyết tích cực hơn nữa là nhiệm vụ 6 tháng cuối năm", Phó Thống đốc nhấn mạnh.

Về định hướng chính sách tiền tệ trong thời gian tới, Phó Thống đốc cho biết, NHNN vẫn điều hành linh hoạt thận trọng, chắc chắn để phù hợp với từng giai đoạn, đảm bảo được mục tiêu đặt ra... Về lãi suất, trên cơ sở đã giảm 4 lần lãi suất điều hành, NHNN tiếp tục vận động các tổ chức tín dụng tích cực giảm lãi suất cả huy động lẫn cho vay, nhưng trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc của kinh tế thị trường, quyền của NHTM. Trong một vài ngày tới, NHNN sẽ tiếp tục làm việc với các NHTM về vấn đề này. Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt, NHTM phải tiết giảm chi phí hoạt động, để giảm lãi suất. Tuy nhiên, giảm hay tăng đều có độ trễ. “Chính sách luôn có độ trễ. Nhưng trong điều kiện khó khăn như hiện nay thì làm thế nào để độ trễ đó ngắn hơn là mong muốn của Chính phủ, ngành Ngân hàng, doanh nghiệp”, lãnh đạo NHNN chia sẻ.

Trên tinh thần đó, lãnh đạo NHNN yêu cầu các ngân hàng phải tiếp tục mở rộng cắt giảm thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận tín dụng, mở rộng tín dụng nhưng đi kèm với nguyên tắc không hạ chuẩn nếu không sẽ rất rủi ro. “Hạ chuẩn sẽ đi cùng rủi ro, nợ xấu. Nếu không giữ chuẩn tín dụng nợ xấu sẽ tăng cao. Hiện nợ xấu bắt đầu nhen nhóm ở một số ngân hàng. Trong nội bảng chưa cao nhưng nợ tiềm ẩn, nguy cơ ở một số ngân hàng có biểu hiện. Câu chuyện nợ xấu luôn được đặt ra để kiểm soát an toàn”, Phó Thống đốc lưu ý.

Bên cạnh tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn, trong thời gian tới, NHNN cho biết sẽ điều hành tăng trưởng khối lượng và cơ cấu tín dụng hợp lý, đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng cho nền kinh tế nhằm góp phần kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế; hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng nền kinh tế theo chủ trương của Chính phủ, kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro…