Rà soát, cải tổ các ngân hàng quốc doanh

Lần đầu tiên trong nhiều thập kỷ qua, Myanmar đang triển khai một đợt kiểm toán toàn diện đối với các NH thuộc sở hữu nhà nước. Đây được xem là một phần trong tiến trình hiện đại hóa hệ thống tài chính và hóa giải những rủi ro từ sự tăng trưởng kinh tế nhanh trong vài năm trở lại đây.

Myanmar đang đi những bước đầu tiên trong lộ trình hiện đại hóa hệ thống NH

Nagavalli Annamalai, chuyên gia tư vấn của một tổ chức tài chính cho vay đa phương cho biết, Ngân hàng Thế giới (WB) đang làm việc với chính phủ của bà Aung San Suu Kyi về dự án hiện đại hóa này và kết quả có được sẽ giúp làm rõ các lựa chọn để tái cơ cấu ngành NH ở quốc gia này.

“Các NH quốc doanh có mức vốn hóa thấp vì vậy cần đưa ra một kế hoạch tái cơ cấu rất thực tế. Trong đó, có thể bao gồm việc tăng vốn cho các NH này nhưng làm sao không gây căng thẳng quá mức về mặt tài khóa đối với chính phủ Myanmar”, Annamalai cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 1/3.

Myanmar có 4 NH quốc doanh, với tài sản tương đương khoảng 1/5 GDP của nước này (GDP của Myanmar khoảng 63 tỷ USD). Việc “đại tu” lại các NH này được xem là một trong những nhiệm vụ then chốt đối với bà Suu Kyi để mở rộng quy mô của khu vực tài chính. Một báo cáo gần đây của WB cho biết, nếu không cải cách, các NH quốc doanh này có thể rơi vào vòng xoắn ốc tồi tệ do các NH tư nhân đang phát triển nhanh chóng và chiếm thị phần ngày càng lớn cả về huy động tiền gửi và cho vay.

"Điều mà chúng ta không muốn là một ngày xấu trời nào đó thức dậy và được các NH quốc doanh cho biết, họ đang gặp phải một sự thiếu hụt lớn về vốn. Và chúng ta càng không muốn rơi vào tình huống mà những khó khăn của các NH quốc doanh này sẽ ảnh hưởng đến sự ổn định của toàn bộ hệ thống tài chính” - Annamalai nói.

Các NH quốc doanh thống trị hệ thống NH Myanmar trong cả nửa thế kỷ qua cho đến khi nước này bắt đầu cải cách theo hướng dân chủ và mở cửa nền kinh tế vào năm 2011. Tập đoàn ANZ và NH Công thương Trung Quốc là 2 trong số 13 NH nước ngoài đã có được giấy phép hoạt động tại Myanmar từ năm 2014. Các NH tư nhân tại quốc gia này cũng đã tăng lên nhanh chóng và hiện số lượng đã có trên 20 NH.

Xử lý các rủi ro hệ thống

NH quốc doanh lớn nhất tại quốc gia này là NH Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Myanmar, cung cấp tín dụng cho hơn 2 triệu nông dân ở quốc gia Đông Nam Á này. Ba NH còn lại là NH Kinh tế Myanmar, NH Ngoại thương Myanmar và NH Đầu tư và Thương mại Myanmar.

Theo số liệu của WB, trong khi tổng tài sản của các NH tư nhân đã tăng 27% lên 23,3 nghìn tỷ Kyat (17,2 tỷ USD) tính đến cuối tháng 6/2016 so với cùng kỳ năm trước thì ở chiều ngược lại, tổng tài sản của các NH quốc doanh đã giảm 14% xuống còn 16,5 nghìn tỷ Kyat trong cùng thời gian trên.

Theo số liệu của Myanmar, tỷ lệ nợ xấu của hệ thống NH là 3,6% và tỷ lệ an toàn vốn là 19% vào tháng 6/2016. Tuy nhiên theo Báo cáo giám sát kinh tế Myanmar vào tháng 12/2016 của WB, những số chỉ khá “vững mạnh” trên đã không phản ánh chính xác các rủi ro mà hệ thống NH nước này đang đối mặt.

Theo Annamalai, thách thức chính của các NH quốc doanh của Myanmar hiện nay là cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin yếu kém và các chuẩn mực kế toán lỗi thời. Bên cạnh đó, việc phân loại tài sản và trích lập dự phòng rủi ro còn thiếu rõ ràng, cũng như hoạt động của hội đồng quản trị còn nhiều yếu kém.

Chính phủ của bà Aung San Suu Kyi đang nỗ lực thúc đẩy tài chính toàn diện và thu hút đầu tư vào nền kinh tế hiện vẫn dựa chủ yếu vào tiền mặt này. Điều này đòi hỏi phải tăng cường sự niềm tin vào khu vực tài chính của một quốc gia đang có được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao. Theo IMF, Myanmar đã có được mức tăng trưởng kinh tế 8,1% trong năm 2016 và là quốc gia có tốc độ tăng trưởng GDP cao nhất tại châu Á.

Theo Sean Turnell, Phó giáo sư thuộc khoa kinh tế của Đại học Macquarie và là một cố vấn đặc biệt cho Văn phòng Tham tán Nhà nước Myanmar, việc tái cơ cấu các NH quốc doanh - như có thể thông qua việc cho các NĐT nước ngoài mua cổ phần - là một trong những vấn đề quan trọng nhất trong lịch trình cải cách kinh tế của Myanmar hiện nay.

“Chúng ta đang không biết được một cách chắc chắn về tình trạng hiện tại của các NH này. Bởi vậy, nhiệm vụ đầu tiên là cần làm tốt công việc kiểm toán đối với các NH trên – một công việc mà về cơ bản đã không được thực hiện trong nhiều thập kỷ qua” - Sean Turnell nói.

Trong khi đó bà Annamalai thông tin thêm, việc đánh giá tình trạng của các NH quốc doanh này có thể sẽ được hoàn thành vào giữa năm nay. Đây là bước đi cực kỳ quan trọng để Myanmar tiến hành tái cơ cấu toàn bộ hệ thống NH với lộ trình dự kiến phải mất ít nhất là 3 đến 5 năm mới có thể hoàn thành.