Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú

Đối với lãi suất điều hành của NHNN, hiện nay cho vay theo nghiệp vụ thị trường mở chỉ có 4%, cho vay để bù đắp thiếu hụt trong tính toán tạm thời của các NHTM (cho vay qua đêm) chỉ 5%. Hai khoản cho vay này hầu như các NHTM thông thường đang thừa thanh khoản, không mặn mà với các khoản cho vay này của NHNN vì đây là khoản cho vay cuối cùng khi các NHTM cần thiết phải dùng nguồn của NHNN.

Còn cho vay qua đêm trên thị trường liên ngân hàng rất thấp, Qua đêm chỉ từ 0,4-1%; 1 tuần từ 0,8-1,5%; 1 tháng khoảng 3-3,2%. Nhìn chung, lãi suất đang giảm tích cực, cả lãi suất điều hành và lãi suất cho vay.

Về dư nợ và điều hành tín dụng, ngay từ đầu năm, NHNN xác định tăng trưởng tín dụng khoảng 14-15% nhưng đến nay, dư nợ tín dụng mới tăng khoảng 4,2% (số tuyệt đối là 12.423.000 tỷ đồng), tương đồng với đó, huy động tăng 4,16% (số tiền gửi huy động là 12.691.000 tỷ đồng). Có nghĩa là huy động, cho vay ở thời điểm hiện nay tương đương, kể cả tốc độ, doanh số, số dư.

Thanh khoản của các NHTM đang dư thừa. Thông thường, khi lãi suất hạ thì tín dụng sẽ tăng nhưng vì sao có chuyện tín dụng tăng chậm khi mà lãi suất giảm nhanh? Dưới góc độ quản lý điều hành và thực tiễn nền kinh tế, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho rằng có một số nguyên nhân:

Thứ nhất, tình hình kinh tế vẫn đang có nhiều khó khăn, doanh nghiệp có nhiều khó khăn. Suy giảm về cầu đầu tư, cầu tiêu dùng và đang ở mức thấp, do đó cầu tín dụng không thể tăng cao được

Thứ hai, tình hình sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp còn nhiều khó khăn: Tồn kho nhiều, thiếu đơn hàng, xuất khẩu khó khăn… Thị trường bất động sản chưa thực sự sôi động trở lại, còn nhiều dự án vẫn vướng chưa triển khai được, kể cả các dự án bất động sản thương mại, và nhà ở xã hội chưa nhiều, mặc dù đã rất quan tâm tạo điều kiện cho tín dụng bất động sản cho các lĩnh vực, phân khúc rủi ro thấp.

Thứ ba, doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng đang rất khó tiếp cận tín dụng vì thực tế năng lực, khả năng tài chính, khả năng đảm bảo vay và trả nợ… trước đây đã khó và bây giờ có thể nói còn khó hơn. Vấn đề này, Chính phủ, các bộ, ngành, hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ cùng ngành Ngân hàng đang quyết liệt rà soát để có các giải pháp đồng bộ tháo gỡ.

Hiện nay, có những doanh nghiệp muốn vay nhưng không chứng minh được các điều kiện có thể trả nợ được, mà nguyên tắc ngân hàng cho vay ra thì phải thu được nợ. Ngược lại, có những doanh nghiệp ngân hàng mời chào vay nhưng họ lại không có nhu cầu vay. Đây là những nguyên nhân trực tiếp tạo ra những “khác thường” so với những năm trước khi lãi suất giảm mà tín dụng chưa tăng được nhanh.

“Tuy nhiên, chúng tôi cũng cho rằng, cùng với hàng loạt chính sách, giải pháp mà Chính phủ đang triển khai thì trong thời gian tới tình hình sẽ có chuyển biến. Ngành Ngân hàng cũng đặt ra mục tiêu và yêu cầu phải quản lý tốt và tập trung tăng cường hơn nữa. Lãi suất phải theo hướng giảm tiếp để tạo điều kiện cho doanh nghiệp trên cơ sở các NHTM phải tính toán và đảm bảo được an toàn tối thiểu và cắt giảm những chi phí không cần thiết để có điều kiện hạ lãi suất”, Phó Thống đốc nói.

Cùng với đó, tăng cường cải cách thủ tục hành chính. Vừa qua, NHNN đã sửa Thông tư 39 bằng Thông tư 06, qua đó tháo gỡ nhiều vấn đề, đặc biệt là ứng dụng công nghệ số để tạo điều kiện cho các ngân hàng và doanh nghiệp trong triển khai tiếp cận tín dụng thông qua công nghệ số để nhanh, thuận lợi hơn; tiếp tục xem xét các đối tượng, lĩnh vực để cùng với các bộ, ngành có các chính sách đồng bộ.