Số liệu khảo sát cho thấy, gần một nửa số doanh nghiệp khởi nghiệp-startup (45,14%) đang ở giai đoạn Pre-seed (tiền hạt giống), thể hiện sự tập trung mạnh mẽ ở giai đoạn chuẩn bị và nghiên cứu ý tưởng. Với 30,56% trong vòng gọi vốn Seed (hạt giống), thị trường Việt Nam đang chứng kiến sự gia tăng về số lượng startup chuyển từ giai đoạn chuẩn bị sang giai đoạn thực hiện ý tưởng và sản phẩm. Tuy nhiên, chỉ có 17,36% các doanh nghiệp đang ở giai đoạn Series A. Điều này có thể phản ánh sự khó khăn mà các startup phải vượt qua để tiến xa hơn trong quá trình phát triển và gọi vốn.

Vì vậy, vấn đề đặt ra cho các startup non trẻ hiện nay là làm sao để tiếp cận đến các nhà đầu tư. Dữ liệu cho thấy hơn 50% startup gặp khó khăn chính ở giai đoạn này. Trình độ của các startups hiện nay cũng là vấn đề cần được quan tâm, khi có tới 28,10% doanh nghiệp chưa đủ năng lực để thuyết phục các nhà đầu tư. Theo nhận định của các chuyên gia, nguồn vốn từ các quỹ và nhà đầu tư mạo hiểm đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của startup. Việc giải quyết các khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn sẽ giúp xây dựng một môi trường khởi nghiệp mạnh mẽ và thúc đẩy sự phát triển bền vững cộng đồng khởi nghiệp tại Việt Nam.

Trước vấn đề này, mới đây Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh đã xây dựng và lấy ý kiến chuyên gia, cộng đồng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo về việc xây dựng sàn giao dịch vốn sơ cấp cho doanh nghiệp ĐMST. Trong đó nêu rõ những thuận lợi, khó khăn, thách thức, cũng như sự cần thiết của sàn giao dịch này, từ đó có cơ sở xây dựng khung pháp lý liên quan đến thị trường sơ cấp cho các starup. Mô hình “sàn” huy động vốn sơ cấp nhằm huy động vốn từ các nhà đầu tư cho startup ở giai đoạn đầu, tức giai đoạn hạt giống. Chính vì vậy, tính minh bạch là điều kiện để các startup và nhà đầu tư tham gia sàn. Đồng thời, sàn cần nền tảng công nghệ tiên tiến, an toàn nhằm đảm bảo tính bảo mật, khả năng mở rộng nhằm xử lý lượng lớn giao dịch chính xác và hiệu quả.

Đồng thời, sàn phải có quy trình thẩm định và quản lý rủi ro hiệu quả, hệ thống cập nhật thông tin liên tục, đầy đủ về các doanh nghiệp khởi nghiệp và dự án gọi vốn. Điều này giúp nhà đầu tư có thông tin về các dự án, sản phẩm khởi nghiệp tiềm năng, khả năng mở rộng quy mô của doanh nghiệp, đánh giá khả năng rủi ro đầu tư... Sàn tạo môi trường liên kết doanh nghiệp, nhà đầu tư, chuyên gia và các bên liên quan khác trong quá trình hoạt động để phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau tốt nhất. Đặc biệt, sàn có chính sách hỗ trợ kinh phí dự án khởi nghiệp, hợp tác công tư đối ứng vốn hỗ trợ dự án... nhằm thu hút startup tham gia sàn. Nhà đầu tư cũng được hỗ trợ khi tham gia cùng nhà nước tạo sự yên tâm về tính minh bạch thông tin.

Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh cho biết, hoạt động của sàn giao dịch vốn cho startup sẽ do nhà nước quản lý. Để sàn hoạt động hiệu quả và thành công, cần có đội ngũ đủ năng lực chuyên môn, đánh giá chính xác những rủi ro, tiềm năng dự án, am hiểu thị trường khởi nghiệp. Như vậy, sàn mới có nhiều nhà đầu tư tham gia và thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo khởi nghiệp tại thành phố và cả nước phát triển.

“Việc xây dựng sàn giao dịch vốn cho startup cần tham vấn ý kiến của các bên trong hệ sinh thái với nhiều góc độ khác nhau” - TS. Nguyễn Việt Dũng khẳng định.

Bàn về vấn đề này, bà Nguyễn Hương Quỳnh - CEO của BambuUp cho rằng, khi xây dựng hoạt động cho sàn, Nhà nước sẽ căn cứ theo quy định luật pháp để đưa ra nguyên tắc, điều kiện để các bên tham gia. Tuy nhiên, nếu quá nhiều quy định có thể mất đi tính mở của sàn, nên cần cân nhắc. Rào cản quy định có thể là một trong những nguyên nhân khiến ít người tham gia. Nhà nước nên đứng vai trò bảo chứng cho một số nguyên tắc hoạt động của sàn, còn việc vận hành giao cho tư nhân theo mô hình thị trường với sự tham gia tự nguyện các bên. Hoạt động của sàn quan trọng nhất là quản trị rủi ro vì nó liên quan quyền lợi nhà đầu tư. Sàn cần có các phương án xác định tiềm năng một dự án khởi nghiệp thông qua việc đo lường tính giá trị sản phẩm, định giá doanh nghiệp, năng lực thực thi của dự án... Cùng với đó, cần làm rõ quyền lợi của nhà đầu tư trong tương lai, cũng như phương án hoàn trả cho họ. Điều này khiến nhà đầu tư tin tưởng hơn khi rót tiền cho dự án ĐMST.