Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam (Hà Nội - TP. Hồ Chí Minh) là một trong những dự án hạ tầng giao thông lớn nhất và có ý nghĩa chiến lược đối với Việt Nam. Với tổng chiều dài khoảng 1.500 km, tuyến đường này không chỉ là phương tiện giao thông mới mà còn là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội và bền vững môi trường của đất nước trong tương lai. Việc xây dựng và vận hành tuyến đường sắt này hứa hẹn sẽ mang lại những tác động tích cực mạnh mẽ, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng bền vững của quốc gia.

Việt Nam là một trong những điểm đến du lịch hàng đầu của khu vực Đông Nam Á, với nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng như Vịnh Hạ Long, Đà Nẵng, Phú Quốc và nhiều điểm đến khác. Tuy nhiên, hạn chế lớn của ngành du lịch hiện nay là hệ thống giao thông vận tải chưa đáp ứng được nhu cầu di chuyển thuận tiện và nhanh chóng của du khách, đặc biệt là khi di chuyển giữa các thành phố lớn.

Chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam với phương án đầu tư toàn tuyến theo hình thức đầu tư công, tốc độ 350 km/h (Ảnh minh họa)

Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, với khả năng di chuyển nhanh chóng giữa các trung tâm du lịch lớn, sẽ mở ra cơ hội mới cho sự phát triển ngành du lịch. Du khách sẽ có thể dễ dàng di chuyển từ Hà Nội đến TP. Hồ Chí Minh, hoặc từ các thành phố lớn đến các điểm du lịch dọc tuyến đường chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, thay vì phải chờ đợi các chuyến bay hoặc di chuyển bằng xe khách kéo dài. Song hành cùng sự phát triển của ngành du lịch là sự phát triển của các ngành dịch vụ liên quan như khách sạn, nhà hàng, trung tâm mua sắm và các dịch vụ giải trí khác. Điều này sẽ không chỉ giúp tạo thêm việc làm cho người dân mà còn tăng cường thu nhập từ du lịch, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của các địa phương và cả nước.

Bên cạnh đó, một trong những vai trò quan trọng nhất của tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam là kết nối các trung tâm kinh tế trọng điểm của Việt Nam như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và nhiều khu vực khác. Đây đều là những địa phương có nền kinh tế phát triển, với hệ thống công nghiệp, thương mại và dịch vụ đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia.

Việc kết nối này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho luân chuyển hàng hóa, dịch vụ và nhân lực giữa các vùng, thúc đẩy trao đổi kinh tế nội địa và tăng cường hợp tác thương mại giữa các vùng kinh tế. Với tốc độ di chuyển dự kiến chỉ từ 6 đến 7 giờ cho chặng đường dài hơn 1.500 km, tuyến đường sắt này sẽ giúp giảm đáng kể thời gian vận chuyển so với các phương tiện hiện tại, từ đó cải thiện hiệu suất vận tải và làm giảm chi phí cho các doanh nghiệp.

Kết nối nhanh chóng và hiệu quả giữa các khu vực kinh tế lớn sẽ giúp tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của doanh nghiệp, đặc biệt là các ngành công nghiệp sản xuất và dịch vụ. Nhờ đó, các doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận thị trường, mở rộng quy mô và tăng cường khả năng cạnh tranh. Điều này sẽ tạo ra một làn sóng phát triển mạnh mẽ và đồng đều cho các vùng kinh tế trọng điểm trên cả nước.

Một trong những ưu điểm lớn nhất của hệ thống đường sắt tốc độ cao là khả năng vận chuyển lớn và tốc độ nhanh, giúp giảm đáng kể chi phí logistics cho nền kinh tế. Hiện tại, chi phí logistics tại Việt Nam vẫn đang ở mức cao, chiếm khoảng 20-25% GDP, một tỷ lệ cao so với các nước trong khu vực. Tuyến đường sắt cao tốc sẽ giúp giải quyết vấn đề này bằng cách cung cấp một phương tiện vận tải nhanh chóng, an toàn và ổn định hơn so với đường bộ và đường hàng không.

Với tốc độ cao và khối lượng vận chuyển lớn, đường sắt cao tốc sẽ là phương tiện lý tưởng cho việc vận chuyển hàng hóa giữa các vùng kinh tế, từ Bắc vào Nam. Các doanh nghiệp sản xuất và phân phối sẽ có thể giảm thiểu chi phí vận tải, tăng cường hiệu quả kinh doanh, và đặc biệt là giảm thời gian đưa hàng hóa ra thị trường. Điều này sẽ giúp tăng cường tính cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam trên cả thị trường nội địa và quốc tế.

Ngoài ra, việc giảm chi phí vận tải cũng đồng nghĩa với việc giảm giá thành sản phẩm, từ đó người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi trực tiếp thông qua việc mua hàng hóa với giá thành hợp lý hơn. Điều này không chỉ có ý nghĩa đối với kinh tế mà còn tạo ra lợi ích xã hội rộng lớn hơn, khi mức sống của người dân được nâng cao.

Sự phát triển của một dự án giao thông lớn như tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam không chỉ tạo ra tác động trực tiếp đến lĩnh vực vận tải mà còn có tác động lan tỏa đến nhiều ngành kinh tế khác, đặc biệt là lĩnh vực hạ tầng và bất động sản. Khi tuyến đường sắt cao tốc được xây dựng, giá trị bất động sản tại các khu vực gần tuyến sẽ tăng lên đáng kể.

Các khu vực gần ga đường sắt sẽ trở thành những điểm phát triển đô thị mới, thu hút các nhà đầu tư vào xây dựng các dự án khu đô thị, trung tâm thương mại, và các khu công nghiệp. Điều này không chỉ giúp tăng cường phát triển kinh tế địa phương mà còn góp phần điều chỉnh sự phát triển đô thị theo hướng bền vững và hiện đại hơn.

Tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam cũng sẽ giúp giảm tải cho hệ thống giao thông đường bộ và hàng không hiện tại, vốn đang chịu áp lực lớn do sự phát triển nhanh chóng của kinh tế và nhu cầu di chuyển tăng cao. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hạ tầng giao thông đường bộ của Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế và thường xuyên xảy ra tình trạng ùn tắc, tai nạn giao thông.

Việc giảm tải cho các phương tiện giao thông khác sẽ giúp giảm chi phí duy tu, bảo trì hạ tầng giao thông, đồng thời cải thiện an toàn giao thông và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Một hệ thống giao thông vận tải đồng bộ và hiệu quả hơn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế và xã hội.

Dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam không chỉ là cơ hội để phát triển hạ tầng mà còn là cơ hội tạo việc làm cho hàng nghìn lao động trong lĩnh vực xây dựng, vận hành và bảo trì. Ngoài ra, trong quá trình thực hiện dự án, Việt Nam sẽ có cơ hội tiếp thu và áp dụng các công nghệ tiên tiến từ các nước có kinh nghiệm phát triển đường sắt cao tốc. Điều này sẽ giúp nâng cao năng lực công nghệ trong nước, đồng thời góp phần đào tạo một thế hệ kỹ sư và nhân lực có tay nghề cao, sẵn sàng đáp ứng các nhu cầu phát triển hạ tầng giao thông trong tương lai.

Tuyến đường sắt tốc độ cao là công trình có tính biểu tượng, ý nghĩa chiến lược, đặc biệt quan trọng về kinh tế, chính trị, xã hội, quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế (Ảnh minh họa)

Chính vì vậy, Bộ Chính trị ban hành kết luận về chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, trong đó xác định: đường sắt tốc độ cao là công trình có tính biểu tượng, ý nghĩa chiến lược, đặc biệt quan trọng về kinh tế, chính trị, xã hội, quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế; thống nhất chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam với phương án đầu tư toàn tuyến theo hình thức đầu tư công, tốc độ 350 km/h, vận chuyển hành khách, đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng phục vụ quốc phòng, an ninh và có thể vận chuyển hàng hóa khi cần thiết.

Nghị quyết số 81/2023/QH15 của Quốc hội về quy hoạch tổng thể quốc gia đề ra mục tiêu: đến năm 2030 phấn đấu xây dựng một số đoạn đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam; Nghị quyết số 103/2023/QH15 của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024 cũng đặt ra mục tiêu: phấn đấu phê duyệt chủ trương đầu tư dự án sớm nhất có thể trong năm 2024.

Sở hữu một hệ thống giao thông hiện đại như đường sắt cao tốc sẽ giúp Việt Nam nâng cao khả năng cạnh tranh trên trường quốc tế. Việc phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ, hiệu quả sẽ thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu cần một hệ thống vận chuyển nhanh chóng và hiệu quả.

Tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam không chỉ là một dự án hạ tầng giao thông lớn mà còn là động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Với những lợi ích vượt trội như kết nối các trung tâm kinh tế, giảm chi phí logistics, thúc đẩy du lịch và dịch vụ, và tạo việc làm, tuyến đường sắt này sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, cải thiện đời sống người dân và tăng cường vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.