Với phong trào khởi nghiệp sôi động hàng đầu cả nước, TP. Hồ Chí Minh đến nay có gần 2.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, chiếm khoảng 50% cả nước. Trong số đó, có 65% doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Đặc biệt, thành phố cũng có hơn 44 cơ sở ươm tạo và tăng tốc khởi nghiệp thuộc cả nhà nước và tư nhân. Chính vì vậy, để có thể phát huy được thế mạnh “đầu tàu” kinh tế, cũng như thu hút được nhà đầu tư trong và ngoài nước, Chính phủ đã tạo ra cơ chế đặc thù cho TP. Hồ Chí Minh thông qua Nghị quyết số 98/2023/QH15.

Nghị quyết quy định nhiều nội dung về hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trong các lĩnh vực ưu tiên của TP. Hồ Chí Minh. Cụ thể, thành phố miễn thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thu nhập cá nhân (TNCN) đối với thu nhập từ hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, tổ chức khoa học và công nghệ, trung tâm đổi mới sáng tạo và các tổ chức trung gian hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phát sinh trên địa bàn. Đồng thời, miễn thuế TNCN, thuế TNDN của các cá nhân, tổ chức có khoản thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp, quyền góp vốn vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tại thành phố.

Doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư sản xuất vào Khu chế xuất Tân Thuận, TP Hồ Chí Minh

Vừa qua, để tạo hành lang pháp lý cho vấn đề này, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 11/2024/NĐ-CP quy định rõ việc miễn thuế TNDN, miễn thuế TNCN trên địa bàn. Nghị định quy định doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, tổ chức khoa học và công nghệ, trung tâm đổi mới sáng tạo và các tổ chức trung gian hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có thu nhập từ hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phát sinh trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh được miễn thuế TNDN đối với khoản thu nhập này.

Trong đó, các doanh nghiệp có thu nhập được miễn thuế TNDN phải đáp ứng quy định của HĐND TP. Hồ Chí Minh về lĩnh vực ưu tiên, tiêu chí, điều kiện, nội dung hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Thời gian miễn thuế là 5 năm tính từ thời điểm mà doanh nghiệp phát sinh thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp từ hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phát sinh trên địa bàn thành phố trong thời gian Nghị quyết số 98/2023/QH15 có hiệu lực. Sau khi Nghị quyết số 98/2023/QH15 hết hiệu lực thi hành, thời gian miễn thuế theo quy định tại khoản này chưa kết thúc thì doanh nghiệp tiếp tục thực hiện cho đến khi kết thúc thời gian miễn thuế. Và thu nhập từ chuyển nhượng vốn, quyền góp vốn được quy định là thu nhập có được từ chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ số vốn, quyền góp vốn vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn thành phố.

Bàn về vấn đề này, ông Nguyễn Việt Dũng-Giám đốc Sở Khoa học-Công nghệ TP. Hồ Chí Minh cho biết, theo thống kê, tỷ lệ thất bại trong đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là hơn 95%. Điều này đồng nghĩa với việc rủi ro cho đầu tư vào khởi nghiệp rất cao và do đó, rất cần chính sách hỗ trợ cho các tổ chức trung gian này để tạo hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, nhất là khuyến khích được vốn tư nhân cho hoạt động đầu tư khởi nghiệp sáng tạo. Mặc dù khoản thuế được miễn đối với ngân sách có thể không nhiều, nhưng đối với doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo lại có ý nghĩa lớn, bởi nó giúp người khởi nghiệp tiết kiệm được chi phí ban đầu để có thể tiếp tục đầu tư cho hoạt động sáng tạo về lâu dài.

Cùng chung quan điểm, ông Lê Nhật Quang, Phó Giám đốc Khu Công nghệ phần mềm Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh nhận định, chính sách miễn thuế TNCN, TNDN theo Nghị quyết 98 có tác động trực tiếp đến cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và những cá nhân hoạt động trong cộng đồng này. Việc miễn giảm thuế cho phép thử nghiệm các giải pháp công nghệ mới thực sự là cơ chế vượt trội, đột phá của thành phố trong thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp. Bởi hoạt động khởi nghiệp nói riêng, đổi mới sáng tạo nói chung luôn rất cần sự hỗ trợ từ Nhà nước và cần môi trường năng động để mạnh dạn làm những điều mới.

“Ở giai đoạn đầu, doanh nghiệp khởi nghiệp thường chưa có nhiều doanh thu, thậm chí lỗ, nguồn vốn hạn chế, cho nên việc miễn giảm thuế là hoàn toàn hợp lý và khích lệ tinh thần cho cộng đồng khởi nghiệp rất lớn. Ở giai đoạn tiếp theo, khi doanh nghiệp bắt đầu có khách hàng, có thị trường, doanh thu tăng lên thì lúc này, việc miễn giảm thuế vẫn cần được tính toán hợp lý và có lộ trình phù hợp bởi sẽ giúp các đơn vị giữ lại được nguồn tiền nhất định để tái đầu tư, bởi hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ cũng như cho đổi mới sáng tạo có rủi ro rất lớn. Muốn nghiên cứu khoa học để biến thành sản phẩm sáng tạo được thị trường chấp nhận cần thời gian khá dài để có thể thành công và mang lại giá trị thương mại, đóng góp kinh tế cho thành phố, cho đất nước”, ông Quang phân tích.