Đó là điều hành chính sách tiền tệ góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đặc biệt giảm mặt bằng lãi suất, ổn định tỷ giá, triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy tín dụng. Kết quả quan trọng nữa, NHNN đã chèo chống, giữ vững ổn định hệ thống, nhất là trong bối cảnh hệ thống ngân hàng phải đối mặt với biến cố chưa từng có trong lịch sử như trường hợp ngân hàng SCB.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng phát biểu tại hội nghị

Mặc dù đạt được kết quả tích cực, NHNN nhận thấy rằng, cần tiếp tục tập trung chỉ đạo quyết liệt hơn nữa việc thực hiện các giải pháp góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ phát triển kinh tế, nhất là nhóm các giải pháp ưu tiên tăng trưởng kinh tế liên quan đến lãi suất, tiếp cận tín dụng…

Đối với lãi suất, có thể nói năm 2023, bất chấp nhiều NHTW trên thế giới tiếp tục tăng lãi suất lên mức cao lịch sử, duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt, nhưng NHNN mạnh dạn điều chỉnh 4 lần giảm lãi suất điều hành, điều tiết tiền tệ hợp lý tạo điều kiện giảm mặt bằng lãi suất. Theo báo cáo của các TCTD, đến hết tháng 10/2023, lãi suất các khoản cho vay mới giảm khoảng 3%, về mức lãi suất cho vay trước đại dịch Covid-19. Đây là nỗ lực lớn của các ngân hàng.

Đối với hoạt động tín dụng, điều hành tăng trưởng tín dụng là vấn đề khó. Lý do là bởi với nền kinh tế Việt Nam, nhu cầu vốn đầu tư phụ thuộc nhiều vào vốn ngân hàng. Hiện tỷ lệ tín dụng/GDP của Việt Nam đạt trên 125%. Các tổ chức quốc tế cũng đã cảnh báo Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ tín dụng/GDP cao nhất trong nhóm nước có thu nhập trung bình. Nhưng năm 2023, vốn đầu tư nền kinh tế lại gặp khó khăn. Thị trường bất động sản, thị trường trái phiếu doanh nghiệp ách tắc nên gần như doanh nghiệp không phát hành trái phiếu khiến áp lực đổ dồn lên tín dụng ngân hàng, vốn đã khó lại càng khó hơn. Trong khi đó, các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ luôn chỉ đạo NHNN tìm các giải pháp thúc đẩy, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế nhưng vẫn phải đảm bảo kiểm soát rủi ro, đảm bảo an toàn hệ thống; thực hiện giải pháp ngắn hạn nhưng vẫn phải đảm bảo giải pháp căn cơ trong dài hạn.

Trong bối cảnh đặc thù như vậy, Chính phủ cũng rất quan tâm đến tăng trưởng tín dụng. Về phía ngành Ngân hàng, chưa năm nào mà đến tháng 7 đã phân bổ hết chỉ tiêu tín dụng cả năm. Trên cơ sở đánh giá khả năng tăng trưởng tín dụng, cuối tháng 11/2023, NHNN đã tiếp tục điều chỉnh chỉ tiêu tín dụng với tỷ lệ lớn đối với các TCTD.

Riêng đối với tín dụng bất động sản, NHNN chưa bao giờ cấm cho vay lĩnh vực này mà chỉ đưa ra các quy định kiểm soát rủi ro, ở đây là lo rủi ro kỳ hạn. Nếu ngân hàng tập trung cho vay dài hạn, đến khi người dân rút tiền lại phải đối mặt rủi ro thanh khoản. Các ngân hàng đều phải cân đối tính khả thi dự án, khả năng thu hồi nợ cũng như khả năng giải quyết vướng mắc pháp lý để cho vay. Vấn đề cốt lõi đối với thị trường bất động sản hiện tại là phải tháo gỡ pháp lý. Khi pháp lý thông suốt, chắc chắn lập tức tín dụng được khơi thông. Do đó, bên cạnh sự đồng hành, quyết liệt triển khai giải pháp của ngành Ngân hàng, các bộ, ngành, địa phương cũng cần quan tâm tháo gỡ khó khăn vấn đề pháp lý cho doanh nghiệp, dự án bất động sản.

Về vấn đề tài sản đảm bảo, trong hoạt động cấp tín dụng không có quy định nào bắt buộc các TCTD cho vay khách hàng phải có tài sản đảm bảo. Còn việc định giá tài sản đảm bảo để cho vay bao nhiêu thuộc thẩm quyền của TCTD. Tuy nhiên, các ngân hàng ghi nhận ý kiến đề xuất trong quá trình cho vay vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, vừa đảm bảo chặt chẽ.

Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hiện chiếm tới khoảng 95% tổng số doanh nghiệp của cả nước, nhóm doanh nghiệp này thường có hạn chế, khó khăn về năng lực tài chính, nay chịu tác động của dịch Covid-19 lại càng khó khăn, gần như không còn tài sản đảm bảo. Để tạo điều kiện, cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, song song giải pháp của ngành Ngân hàng, cần đẩy mạnh vai trò, giải pháp từ các quỹ như Quỹ Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quỹ Bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa …

Đối với đề nghị kéo dài thời gian Thông tư 02, NHNN sẽ xem xét, đánh giá, nghiên cứu đề xuất trên.

Ở góc độ các ngân hàng, cần cố gắng tiết giảm chi phí, nhất là đối với ngân hàng có khả năng tiếp tục giảm thêm lãi suất để tháo gỡ cho người dân, doanh nghiệp.