Thông tư 02: Cú hích thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ được quy định tại Thông tư 02 có phạm vi điều chỉnh rộng là rất cần thiết. Bởi sau hơn 3 năm chịu tác động của đại dịch COVID-19, rất nhiều người vay vốn tuy không nhằm mục đích sản xuất kinh doanh nhưng cũng không trả được nợ do nguồn thu được dự kiến dùng để trả nợ bị sụt giảm.

Ngân hàng nhanh chóng triển khai hỗ trợ khách hàng

Ngay sau khi NHNN ban hành Thông tư 02/2023/TT-NHNN, các ngân hàng thương mại đã khẩn trương triển khai.

Lãnh đạo Agribank cho biết, ngân hàng đã chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị trong toàn hệ thống triển khai cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và khách hàng gặp khó khăn trả nợ vay phục vụ nhu cầu đời sống, tiêu dùng.

Việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho khách hàng được Agribank thực hiện kể từ ngày 24/4/2023 đến hết ngày 30/6/2024. Thời gian cơ cấu lại thời hạn trả nợ, kể cả trường hợp gia hạn nợ được xác định phù hợp với mức độ khó khăn và khả năng trả nợ của của khách hàng nhưng không vượt quá 12 tháng.

Tổng giám đốc BIDV Lê Ngọc Lâm cũng thông tin, BIDV sẽ triển khai trên toàn hệ thống để chính sách này đi vào thực tế nhanh nhất…

Giới chuyên gia đánh giá cao Thông tư 02 và sự vào cuộc khẩn trương của các ngân hàng. TS. Nguyễn Cảnh Hiệp - Ngân hàng Phát triển Việt Nam cho biết, chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ được quy định tại Thông tư số 02 có phạm vi điều chỉnh rộng là rất cần thiết. Bởi sau hơn 3 năm chịu tác động của đại dịch COVID-19, rất nhiều người vay vốn tuy không nhằm mục đích sản xuất kinh doanh nhưng cũng không trả được nợ đúng hạn do nguồn thu được dự kiến dùng để trả nợ bị sụt giảm.

Chính vì vậy, theo ông Hiệp, việc NHNN cho phép áp dụng chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ đối với cả khách hàng vay vốn phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh và khách hàng vay vốn phục vụ nhu cầu đời sống, tiêu dùng là rất hợp lý, có ý nghĩa trên cả phương diện kinh tế cũng như phương diện xã hội.

Nhận định về Thông tư 02, các chuyên gia phân tích của công ty chứng khoán cũng cho rằng với quy định về thời gian và nội dung trích lập dự phòng, người đi vay có thêm thời gian để thực hiện các nghĩa vụ nợ trong khi chờ nền kinh tế phục hồi.

Về phía ngân hàng, áp lực lên cả bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh sẽ giảm bớt phần nào, do rủi ro tỷ lệ nợ xấu gia tăng sẽ được chuyển sang đến nửa cuối năm 2024, áp lực lợi nhuận cũng giảm bớt ít nhất trong năm 2023 cho đến nửa cuối năm 2024 - khi con số nợ xấu sẽ phản ánh thực tế hơn tình trạng của người đi vay.

Do không có quy định cụ thể về các ngành nghề đủ điều kiện được tái cơ cấu, các chuyên gia cho rằng, các khoản vay của một số doanh nghiệp bất động sản nhất định có thể được xem xét để tái cơ cấu khi họ có những dự án dở dang nhưng có pháp lý đầy đủ. Trong tình huống này, nếu các chủ đầu tư có thêm nguồn lực tài chính để tiếp tục hoàn thành các dự án này và bán được sản phẩm, tạo ra dòng tiền để trang trải các nghĩa vụ nợ, từ đó phần nào giảm bớt tình trạng ảm đạm của thị trường bất động sản hiện nay.

Tuy nhiên, nhóm phân tích SSI Research cũng lưu ý rằng, các nút thắt pháp lý trong ngành bất động sản vẫn là trở ngại chính đối với tình hình thị trường hiện tại và không thể giải quyết chỉ thông qua Thông tư 02.

“Mặc dù còn quá sớm để đưa ra kết luận, nhưng chúng tôi cho rằng Thông tư này cũng sẽ tạo ra một khung pháp lý cho việc tái cơ cấu nợ có thể bị ảnh hưởng tiêu cực trong trường hợp nền kinh tế phục hồi chậm hơn dự kiến”, nhóm phân tích đánh giá.

Đảm bảo chính sách phát huy tác dụng

Ở góc nhìn của các chuyên gia phân tích, MSVN đánh giá Thông tư 02 tác động tích cực cho người vay và ngân hàng. Điều này làm giảm bớt chi phí tài chính cho người đi vay và gánh nặng trích lập dự phòng cho các ngân hàng.

MSVN cho rằng, tương tự như cơ cấu tạm hoãn nợ áp dụng cho những người vay bị ảnh hưởng bởi COVID-19, các ngân hàng trong nước, đặc biệt là những ngân hàng có quan điểm thận trọng sẽ chọn những người vay mà họ đánh giá là “tốt” chứ không áp dụng cho tất cả người vay. Các ngân hàng thận trọng sẽ tiếp tục trích lập dự phòng cần thiết cho các khoản nợ thuộc nhóm 3.

“Thông tư này sẽ cung cấp cho các ngân hàng một lựa chọn để chủ động quản lý việc trích lập dự phòng nhằm cân bằng giữa mục tiêu tăng trưởng lợi nhuận và ROE”, chuyên gia phân tích MSVN nhìn nhận.

Tuy nhiên, điều mà thị trường đang kỳ vọng là chính sách đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả. Để được như vậy, giới chuyên môn cho rằng cần sự phối hợp của nhiều bên cả khách hàng lẫn ngân hàng và cả cơ quan quản lý để ngăn ngừa được tình trạng trục lợi từ chính sách.

Theo đó, khách hàng gặp khó khăn tạm thời trong việc trả nợ cần phối hợp tốt với TCTD để xây dựng phương án tạo lập nguồn thu khả thi đáp ứng được yêu cầu trả nợ theo thời hạn cơ cấu lại, đồng thời xác định kế hoạch trả nợ phù hợp với khả năng tạo lập nguồn thu dự kiến và thời hạn trả nợ được TCTD cơ cấu lại.

Về phía các TCTD phải tập trung đội ngũ nhân lực có trình độ và kinh nghiệm để đánh giá một cách chính xác hiện trạng tài chính cũng như khả năng tạo lập nguồn thu để trả nợ của khách hàng được cơ cấu lại nếu khách hàng đáp ứng đủ các quy định của NHNN; Đồng thời cần trích lập đầy đủ dự phòng rủi ro đối với khách hàng có khoản nợ được cơ cấu lại theo yêu cầu của NHNN để đảm bảo được nguồn lực tài chính phục vụ việc xử lý rủi ro đối với những khách hàng được cơ cấu lại thời hạn trả nợ nhưng không có khả năng trả nợ theo thời hạn được cơ cấu lại.

Cùng với việc tuân thủ các quy định từ phía khách hàng vay vốn và TCTD, để chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ được thực thi nghiêm túc, TS. Nguyễn Cảnh Hiệp khuyến nghị, NHNN cũng cần giám sát chặt chẽ quá trình triển khai của các TCTD để phát hiện và có biện pháp chấn chỉnh kịp thời các trường hợp thực hiện không đúng quy định hoặc có biểu hiện trục lợi chính sách.

“Chỉ có như vậy thì chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ ban hành theo Thông tư số 02 nói trên của NHNN mới phát huy được ý nghĩa đích thực của nó theo đúng chủ trương mà Chính phủ đã đề ra tại Nghị quyết số 59/NQ-CP về giải pháp hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho khách hàng vay phục vụ nhu cầu đời sống, tiêu dùng - vừa phải “chặt chẽ, khả thi, hiệu quả”, vừa “không để lạm dụng, trục lợi, thất thoát, vi phạm pháp luật”, TS. Nguyễn Cảnh Hiệp chia sẻ quan điểm.