Thực hiện tốt vai trò cơ quan tổng hợp tham mưu cấp chiến lược

Ngày 11/1, tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), Khu công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 của Bộ KH&ĐT. Cùng tham dự Hội nghị có Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng.

Điểm lại những kết quả nổi bật trong năm 2023 và những năm gần đây của ngành, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, việc phát triển hệ tư duy mới, tầm nhìn chiến lược mới về phát triển, phù hợp với thế và lực mới của đất nước, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu thực tiễn đặt ra. Đơn cử trong đầu tư công, đã nỗ lực khắc phục bằng được tình trạng đầu tư dàn trải, manh mún, chia cắt, lợi ích cục bộ để tập trung nguồn lực đầu tư các công trình, dự án lớn, đường cao tốc, liên vùng, ven biển… cho đột phá hạ tầng của đất nước.

Bộ đã trình Quốc hội qua 3 Kỳ họp để ban hành Luật Quy hoạch. Cắt giảm hơn 20 nghìn quy hoạch trước đây xuống còn 111 quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia và 39 quy hoạch kỹ thuật, chuyên ngành; từ 50 quy hoạch ngành cấp tỉnh tích hợp trong 01 quy hoạch tỉnh duy nhất. Qua đó, khắc phục tình trạng quản lý chia cắt, cục bộ, tổ chức lại không gian phát triển của các ngành và địa phương; vận dụng hiệu quả cơ chế thị trường để loại bỏ hơn 3.000 quy hoạch sản phẩm các loại, giúp loại bỏ hàng nghìn điều kiện kinh doanh và giấy phép con.

Việc hoàn thành mục tiêu cơ bản trình, phê duyệt xong các quy hoạch trong năm 2023, tạo không gian mới, động lực tăng trưởng mới, đồng thời cũng là căn cứ pháp lý để các bộ, ngành, địa phương ưu tiên thu hút đầu tư, phân bổ nguồn lực phát triển ngành, lĩnh vực và địa phương trong trung và dài hạn.

Công tác kế hoạch, quản lý nhà nước đã thay đổi tư duy mạnh mẽ, tăng cường phân cấp, phân quyền triệt để, tập trung vào nghiên cứu những vấn đề lớn của đất nước ở tầm vĩ mô, như chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, thể chế, mô hình kinh tế mới…

Thực hiện 03 đột phá chiến lược đạt nhiều kết quả rõ nét. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực, tạo điều kiện để các ngành, các địa phương phát huy tính chủ động, linh hoạt trong triển khai thực hiện, phù hợp với bối cảnh, tình hình và yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Cùng với các kết quả đạt được, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng nêu các vấn đề then chốt và thách thức đặt ra trong công tác tham mưu chiến lược của ngành trong thời gian tới. Trong đó đặc biệt nhấn mạnh việc cần tiếp tục củng cố và phát huy tầm nhìn chiến lược về phát triển, tư duy của đổi mới và cải cách mới, phù hợp với bối cảnh mới của thế giới, đất nước, từng ngành, lĩnh vực và từng địa phương. Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, đây là yếu tố căn bản, gốc rễ của mọi chính sách để củng cố và khơi thông nội lực, tranh thủ ngoại lực nhằm giúp chúng ta có thể đi nhanh hơn và bền vững hơn.

Tích cực, mạnh mẽ, hiệu quả hơn nữa trong năm 2024

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, trong những kết quả, thành tựu chung của đất nước trong năm 2023, không thể không nói đến đóng góp của ngành, Bộ KH&ĐT - cơ quan tổng tham mưu có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, trong đó có cả những đóng góp thầm lặng nhưng tác động lớn, tính lan tỏa cao và hiệu quả lâu dài.

Thủ tướng đánh giá năm 2023, Bộ, ngành KH&ĐT đã hoàn thành xuất sắc một khối lượng lớn công việc khá toàn diện trên tất cả các lĩnh vực theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị, các đối tác quốc tế có liên liên quan.

Trong đó, Bộ, ngành KH&ĐT đã thực hiện tốt vai trò của cơ quan tổng hợp tham mưu cấp chiến lược, cơ quan đầu mối, điều phối điều hành kinh tế vĩ mô. Công tác hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách tiếp tục được chú trọng, đẩy mạnh triển khai thực hiện, nhất là những cơ chế, chính sách để thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc.

Về công tác quy hoạch Thủ tướng đánh giá, quy hoạch là việc khó, phải có tư đuy đổi mới, tầm nhìn chiến lược, chỉ ra và phát huy tối đa tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, hóa giải các khó khăn, thách thức của đất nước và các địa phương. Năm 2023 có thể coi là năm quy hoạch. Công tác quy hoạch đã có sự thay đổi rõ rệt trong tư duy và hành động, đáp ứng tiến độ, chất lượng, với tư duy mới, tầm nhìn mới, cơ hội mới, mang lại giá trị mới.

Bộ đã trình Quốc hội, Chính phủ ban hành Nghị quyết quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030 và Kế hoạch thực hiện. Có 109/111 quy hoạch đã hoàn thành việc lập, thẩm định, phê duyệt; tích cực triển khai các nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển 6 vùng kinh tế-xã hội; đã thành lập và phát huy vai trò của các hội đồng điều phối vùng.

Giải ngân vốn đầu tư công là điểm sáng, được triển khai quyết liệt gắn với tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh kiểm tra, giám sát. Nhờ đó, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công đã có những cải thiện rõ rệt qua từng tháng, từng quý; tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 ước đạt khoảng 95%, cao hơn năm 2022 (91,42%).

Bộ KH&ĐT đã có đóng góp tích cực vào cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, phát triển doanh nghiệp và thu hút đầu tư nước ngoài. Cùng với đó, hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo có bước phát triển mạnh mẽ, định hình hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Với tinh thần tự lực, tự cường, Bộ đã khánh thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) và đã thu hút 41 quỹ đầu tư cam kết đầu tư 1,5 tỷ USD trong 3 năm 2023-2025…

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác của ngành KH&ĐT còn một số tồn tại, hạn chế, trong đó Thủ tướng lưu ý việc phản ứng chính sách cần kịp thời, hiệu quả hơn nữa; công tác tham mưu chiến lược trên cơ sở dữ liệu và bám sát tình hình hơn; nghiên cứu sâu hơn, kỹ hơn về tổng cầu, tổng cung trên thế giới…

Thủ tướng nhấn mạnh, năm 2024 là năm bứt phá, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi Kế hoạch 5 năm 2021-2025. Bộ KH&ĐT cần làm tốt chức trách và nhiệm vụ được giao, phát huy cao nhất vai trò là cơ quan tổng tham mưu, phát huy kết quả đạt được, chuẩn bị tâm thế, phản ứng chính sách và nguồn lực với dự báo tình hình tiếp tục khó khăn và có thể khó khăn hơn năm 2023, làm việc tích cực, mạnh mẽ, hiệu quả hơn trong năm 2024.

Về nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng giao một số nhiệm vụ trọng tâm:

Thứ nhất, tiếp tục nỗ lực hơn nữa trong công tác điều hành kế hoạch và điều phối kinh tế vĩ mô. Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành trong công tác điều phối kinh tế vĩ mô.

Thứ hai, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách để thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả 3 đột phá chiến lược (thể chế, hạ tầng, nhân lực); huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho đầu tư phát triển đất nước, nhất là chính sách cho đổi mới sáng tạo.

Thứ ba, tập trung thực hiện hiệu quả, thực chất cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nghiên cứu, tham mưu triển khai, thúc đẩy các mô hình, lĩnh vực kinh tế mới, như bán dẫn, hydrogen, năng lượng tái tạo, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, làm tốt nhiệm vụ đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành bán dẫn…

Thứ tư, đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia; thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tăng cường công khai, minh bạch. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, chống cơ chế "xin-cho" đi đôi với phân bổ nguồn lực phù hợp, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường kiểm tra, giám sát.

Thứ năm, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo và phát triển doanh nghiệp.

Thứ sáu, làm tốt công tác hội nhập kinh tế quốc tế, thúc đẩy thu hút đầu tư nước ngoài và các nguồn lực từ bên ngoài.

Thứ bảy, làm tốt nhiệm vụ Thường trực Tiểu ban Kinh tế-Xã hội để xây dựng Báo cáo kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025, Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm 2021-2030; xây dựng Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2026-2030 trình Đại hội XIV của Đảng.

Thứ tám, coi trọng, làm tốt công tác xây dựng Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức Đảng và đảng viên; xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ; kiên quyết đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực…