Theo ghi nhận của nhóm nghiên cứu Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, trong vài năm trở lại đây, TP. Hồ Chí Minh đã không còn là địa phương dẫn đầu cả nước về thu hút đầu tư nước ngoài (FDI). Cụ thể, tỷ trọng vốn FDI của TP. Hồ Chí Minh trong tổng vốn FDI cả nước đã giảm từ 22% năm 2019 xuống còn 11% năm 2023.

Không chỉ giảm về khả năng thu hút FDI, TP. Hồ Chí Minh hiện cũng đang đối mặt với việc khó thu hút những dự án FDI có quy mô lớn. Trong suốt các năm từ 2017 - 2022, TP. Hồ Chí Minh chỉ thu hút được 3 dự án có quy mô từ 300 - 841 triệu USD. Trong khi đó, các địa phương khác như Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Giang, Bình Dương, Long An đều thu hút được các dự án có tổng vốn đăng ký đầu tư từ 1-3 tỷ USD.

Các chuyên gia cho rằng, ngoài nguyên nhân khách quan đến từ các tác động tiêu cực của nền kinh tế, bản thân TP. Hồ Chí Minh hiện nay cũng đã mất dần lợi thế cạnh tranh với các tỉnh thành khác trên cả nước về thu hút FDI.

Theo đó, so với các thành phố trực thuộc Trung ương như Hà Nội, Hải Phòng, Bình Dương và hai điểm sáng nổi bật thu hút FDI là Bắc Giang và Quảng Ninh, hiện mức xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của TP. Hồ Chí Minh đang giảm mạnh và ngày càng thua kém.

Trong khi Quảng Ninh liên tục dẫn đầu bảng xếp hạng PCI cả nước trong giai đoạn 2017-2022, Bắc Giang vươn từ vị trí 30 lên vị trí thứ 2, Hải Phòng từ hàng 9 lên hạng 3 thì TP. Hồ Chí Minh tụt mạnh từ xếp hạng 7 năm 2017, xuống hạng 27 năm 2022.

“Việc liên tục hạ bậc trong bảng xếp hạn PCI cho thấy TP. Hồ Chí Minh chưa có những thay đổi phù hợp về chất lượng điều hành kinh tế, mức độ thuận lợi, thân thiện của môi trường kinh doanh và nỗ lực cải cách hành chính. Bên cạnh đó, vấn đề quỹ đất để triển khai các dự án quy mô lớn khá hạn chế cũng là điểm nghẽn khiến TP. Hồ Chí Minh không thể thu hút được các dự án tỷ USD”, báo cáo của nhóm nghiên cứu Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh nhận định.

Mặc dù không thu hút được thêm nhiều dự án FDI quy mô lớn nhưng TP. Hồ Chí Minh vẫn là địa phương được nhiều tập đoàn nước ngoài đầu tư lĩnh vực công nghệ cao

Được biết, mặc dù khả năng cạnh tranh thu hút FDI đang sụt giảm nhưng hiện TP. Hồ Chí Minh vẫn là địa phương thu hút được nhiều nhất các dự án FDI lĩnh vực công nghệ số, vi mạch bán dẫn, công nghệ sinh học.

Theo Cục Thống kê TP. Hồ Chí Minh, năm 2023 có 50 dự án FDI đầu tư tại TP. Hồ Chí Minh đăng ký điều chỉnh tăng gắn với hoạt động chuyên môn khoa học, tổng vốn đăng ký đạt khoảng 290 triệu USD. Ngoài ra, địa phương thu hút được thêm 278 triệu USD từ các thương vụ doanh nghiệp FDI góp vốn mua cổ phần gắn với các hoạt động chuyên môn khoa học công nghệ.

Tính đến hiện tại, Khu Công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh vẫn có khoảng 51 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư hơn 10 tỷ USD. Kim ngạch xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao của riêng Trung tâm này trong năm 2023 đạt khoảng 26 tỷ USD, tăng hơn 3 tỷ USD so với năm 2022.