Ra đời trong bối cảnh đặc biệt với nhiệm vụ được giao phó rất đặc biệt, chưa có tiền lệ, nhìn lại chặng đường hình thành và phát triển trong 10 năm qua, có thể khẳng định VAMC đã hoàn thành sứ mệnh góp phần đưa nợ xấu của toàn hệ thống về dưới 3%, hỗ trợ các TCTD tái cơ cấu, lành mạnh hóa tài chính, đặc biệt trong việc khơi thông dòng chảy tín dụng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Bước sang giai đoạn mới, mục tiêu mà VAMC đặt ra không chỉ là mua bán, xử lý nợ xấu, mà trở thành trung tâm thị trường mua bán nợ tại Việt Nam. Phóng viên xin trích dẫn lại những đánh giá về vai trò của VAMC trong 10 năm qua; cũng như những gợi ý chính sách trong giai đoạn tới.

Tập thể đội ngũ cán bộ VAMC đã trưởng thành, nỗ lực hết mình để hoàn thành các nhiệm vụ Quốc hội, Chính phủ cũng như NHNN giao phó

Ông Nguyễn Văn Bình - Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thống đốc NHNN Việt Nam

Quyết định thành lập VAMC là hoàn toàn đúng đắn, bản lĩnh và sáng tạo

Ông Nguyễn Văn Bình

Sau 10 năm VAMC đi vào hoạt động, chúng ta hoàn toàn có thể tự hào, phấn khởi và khẳng định rằng, quyết định thành lập với cơ chế hoạt động của VAMC là hoàn toàn đúng đắn, rất bản lĩnh, sáng tạo. Điều này được minh chứng bằng việc VAMC đã góp phần không nhỏ vào ổn định lại kinh tế vĩ mô, giúp nền kinh tế được phục hồi và từng bước tăng trưởng. Bên cạnh đó, giúp cho hệ thống các ngân hàng vững vàng, các doanh nghiệp bảo vệ được giá trị tài sản của mình, tiếp cận được vốn ngân hàng, từ đó tiếp tục phục hồi và phát triển.

Tính bản lĩnh và sáng tạo của quyết định này thể hiện ở chỗ, hoạt động của các công ty mua bán nợ đã tồn tại lâu trên thế giới cũng như chính hệ thống ngân hàng Việt Nam. Tuy nhiên các công ty mua bán nợ này hoạt động trên nguyên tắc mua bán đứt đoạn theo cơ chế thị trường. Trong bối cảnh bất ổn của nền kinh tế, đặc biệt là bất ổn kinh tế vĩ mô chúng ta không thể có nhiều tiền để mua một khối lượng lớn lên tới hàng trăm nghìn tỷ đồng thậm chí hàng triệu nghìn tỷ đồng nợ xấu của các NHTM, các doanh nghiệp. Mà giá trị tài sản của doanh nghiệp và ngân hàng thường bị định giá rất thấp, thấp hơn nhiều lần so với lúc thị trường bình thường, thậm chí không có thị trường để mua bán. Nếu cứ mua bán đứt đoạn thì chẳng khác nào tước đoạt tài sản của các doanh nghiệp và NHTM. Từ đó đẩy các doanh nghiệp và NHTM đến chỗ phá sản. Việc thành lập ra VAMC với những cơ chế đặc thù đã giúp chúng ta hoá giải được những vấn đề nêu trên.

Đến hôm nay, quyết định thành lập VAMC với cơ chế hoạt động của mình một lần nữa khẳng định tính ưu việt và nhân văn của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN của chúng ta.

Tôi tin chắc rằng với những gì đã làm được trong thời gian vừa qua, VAMC hoàn toàn có thể vươn lên đáp ứng được các yêu cầu của tình hình mới.

TS. Lê Xuân Nghĩa – Nguyên Phó Chủ tịch Uỷ ban giám sát tài chính quốc gia

VAMC đóng vai trò rất tích cực trong tái cấu trúc lại tài sản cho các ngân hàng

TS. Lê Xuân Nghĩa

Vào giai đoạn năm 2013, nhiều ngân hàng, nhất là ngân hàng quy mô vừa và nhỏ rơi vào tình trạng nợ xấu cao mà không thể xử lý được vì nguồn lực tài chính suy giảm, lại chưa có công ty mua bán tài sản, hoặc hoạt động yếu kém do không có vốn. Sự ra đời của VAMC lúc đó có ý nghĩa rất quan trọng đối với các ngân hàng khi họ đã có địa chỉ bán nợ xấu để đưa tỷ lệ nợ xấu về mức cho phép, làm sạch bảng cân đối tài sản, đạt yêu cầu tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu của NHNN để tiếp tục hoạt động kinh doanh. Nói cách khác, VAMC đóng vai trò rất tích cực, nhất là với các ngân hàng nhỏ trong việc tái cấu trúc lại tài sản của họ.

Trong vòng 10 năm, VAMC đã xử lý được 27 nghìn khoản nợ của 17 nghìn khách hàng với với trị giá gần 380 nghìn tỷ đồng và tổng dư nợ gốc nội bảng hơn 412 nghìn tỷ đồng. Ngoài ra, VAMC bắt đầu thực hiện cơ chế mua bán nợ theo giá thị trường và đã xử lý được khoảng trên 12 nghìn tỷ đồng theo phương thức này. Hoạt động rất tích cực của VAMC trong thời gian vừa qua đã hỗ trợ đắc lực cho việc xử lý nợ xấu của hệ thống ngân hàng.

Trong thời gian tới, để thực hiện vai trò trung tâm thị trường mua bán nợ xấu, theo tôi, đầu tiên VAMC nên tiến hành khảo sát, tìm hiểu cơ chế thị trường mua bán nợ ở một số nước trên thế giới, đúc rút kinh nghiệm, đặc biệt là quy định pháp lý, phương thức giao dịch, công cụ hỗ trợ để giao dịch nợ diễn ra thuận lợi. Sau đó, nghiên cứu đánh giá lại thị trường mua bán nợ của Việt Nam để tháo gỡ vướng mắc.

Cùng với đó, để thực sự là nhà tạo lập thị trường mua bán nợ, cần phải có hệ thống cơ sở dữ liệu lớn và số hóa toàn bộ thị trường mua bán nợ. Tức là phải có dữ liệu lớn để phân tích đánh giá về giá cả của khoản nợ đặc biệt là gắn liền với TSBĐ; có hệ thống quảng bá tìm kiếm người mua, người bán...

Ông Phạm Toàn Vượng - Tổng giám đốc Agribank

Kỳ vọng VAMC là kênh xử lý nợ chuyên nghiệp, minh bạch

Ông Phạm Toàn Vượng

Sự ra đời của VAMC vào giai đoạn năm 2013 có vai trò đặc biệt quan trọng, là một trong những quyết định thành công trong tái cơ cấu các TCTD giai đoạn năm 2013 -2015 đến 2020. Agribank có nền tảng vững chắc như ngày hôm nay, bên cạnh nỗ lực của mình, còn có sự phối hợp rất tích cực của VAMC. Agribank là một trong những khách hàng đầu tiên của VAMC với số lượng nợ xấuxử lý qua VAMC trên 50 nghìn tỷ đồng.

Không chỉ riêng Agribank, mà tất cả các TCTD, nếu không có VAMC và cơ chế đặc biệt, thì với năng lực tài chính lúc đó rất khó để xử lý số nợ xấu lớn như vậy. Việc được giãn tiến độ giúp ngân hàng có thêm thời gian để xử lý nợ xấu, thu hồi nợ tích cực, giúp kết quả tài chính của ngân hàng vững chắc. Đến thời điểm này, VAMC đang thực hiện vai trò tạo lập thị trường mua bán nợ chuyên nghiệp, minh bạch. Agribank sẽ tiếp tục phối hợp với VAMC trong hoạt động mua bán nợ và kỳ vọng VAMC là kênh xử lý nợ chuyên nghiệp, minh bạch, hiệu quả trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Đình Tùng - Tổng giám đốc OCB

Sự đứng vững của nhiều ngân hàng có vai trò rất quan trọng của VAMC

Ông Nguyễn Đình Tùng

Phải khẳng định rằng, sự ra đời của VAMC đã giúp ngân hàng có thêm thời gian giải quyết tài sản, thu hồi nợ xấu, thoái thu được lãi… Rõ ràng đến thời điểm này sự đứng vững của nhiều ngân hàng có vai trò rất quan trọng của VAMC.

Đến giai đoạn hiện nay, khi quy mô danh mục tín dụng ngày càng tăng lên, bản thân các ngân hàng cũng luôn cân nhắc đến chuyện có nên giữ lại các khoản nợ xấu trong bảng cân đối tài sản, hay bán cho những bên chuyên môn là công ty mua bán nợ chấp nhận mức chiết khấu nhất định, để dành công sức, thời gian cho việc phát triển sản phẩm mới, khách hàng mới, phục vụ cho xã hội.

Với kinh nghiệm mua bán nợ trong thời gian qua, tôi cho rằng, VAMC hoàn toàn có thể trở thành trung tâm thị trường mua bán nợ của Việt Nam, là nơi giúp các ngân hàng làm sạch danh mục và có thêm nguồn lực đầu tư hoạt động kinh doanh, thay vì xử lý các con số cho đẹp. Tuy nhiên muốn làm được điều này đòi hỏi phải có nhiều yếu tố như môi trường, cơ chế, chủ thể tham gia thị trường…