Thế giới đang đứng trước rủi ro lớn bởi biến thể Delta COVID-19 và số ca nhiễm tăng lên sẽ cản trở đà phục hồi kinh tế.

Trong nước, nền kinh tế đang đối diện nhiều khó khăn do đợt bùng phát dịch lần thứ tư. Các biện pháp chống dịch nghiêm ngặt nhất đang đồng loạt triển khai ở nhiều địa phương.

Tính đến cuối tháng 7, 33/63 tỉnh và thành phố có nguy cơ lây nhiễm rất cao hoặc cao từ COVID-19 và hiện đang thực hiện các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt đối với các hoạt động không thiết yếu, việc đi lại và di chuyển không cần thiết theo Chỉ thị 16, Chỉ thị 16 ở mức cao hơn hoặc Chỉ thị 15.

Ảnh minh họa

Theo quan sát của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), các ngành kinh tế đang hoạt động dưới 60% công suất. Nguyên nhân là do các biện pháp chống dịch nghiêm ngặt nhất đang thực hiện, lưu lượng di chuyển giảm đáng kể.

Để ngăn chặn sự lây lan của đại dịch COVID-19, các nhà máy phải khẩn trương thực hiện các phương châm “3 tại chỗ” hoặc “1 cung đường, 2 địa điểm” (mô hình vừa sản xuất vừa cách ly), nếu không đáp ứng điều kiện các nhà máy phải tạm ngừng hoạt động.

Rõ ràng chiến lược này chỉ mang lại hiệu quả đối với các doanh nghiệp nhất định và tùy thuộc vào quy mô công ty và khả năng tổ chức hoạt động sản xuất của họ.

“Theo quan điểm của chúng tôi, việc tiếp tục đóng cửa có thể gây ra những tác động kinh tế nghiêm trọng vì những khu vực này đóng góp tới hơn 70% GDP quốc gia”, VDSC nêu.

VDSC ước tính ít nhất 70% doanh nghiệp sản xuất ở miền Nam phải trì hoãn việc sản xuất của họ ngay khi lệnh phong tỏa có hiệu lực. Ngoài ra, các công ty có thể hoạt động theo mô hình sản xuất và kiểm dịch cũng phải chịu chi phí vận hành rất lớn và giảm 40-50% công suất.

Các biện pháp nghiêm ngặt của COVID-19 hiện đang mang đến nhiều nguy cơ đối với hoạt động logistics và chuỗi cung ứng sau hơn 1 tháng phong tỏa.

Phân tích của VDSC cho rằng, tầm quan trọng của lưu lượng máu trong cơ thể con người cũng giống như lưu lượng vận chuyển hàng hóa đối với nền kinh tế của một quốc gia vậy. Do các hạn chế đi lại của từng địa phương khác nhau, các công ty logistics ngày càng lo ngại về việc tăng chi phí và thời gian cần thiết cho các tài xế xe tải vận chuyển hàng hóa.

Trong khi đó, việc chậm trễ vận tải đường bộ và đóng cửa nhà máy cũng gây áp lực lớn lên hoạt động của cảng, tác động tiêu cực đến hoạt động xuất nhập khẩu.

Theo IHS Markit, sự gián đoạn nghiêm trọng đối với chuỗi cung ứng đã được ghi nhận vào tháng 7/2021, với mức độ chậm trễ giao hàng cao nhất kể từ khi cuộc khảo sát bắt đầu hơn một thập kỷ trước.

Bước sang quý III/2021, hoạt động kinh tế mất đà tăng trưởng đã đạt được trong nửa đầu năm 2021 do các biện pháp ngăn chặn chặt chẽ được áp dụng để kiểm soát sự gia tăng các ca nhiễm COVID-19 mới.

Biểu hiện mất đà đầu tiên đã thấy ở số liệu thống kê về doanh thu bán lẻ, chỉ số người mua hàng, sản xuất công nghiệp và tốc độ tăng trưởng xuất khẩu…

Ở TP.Hồ Chí Minh, đầu mối kinh tế của cả nước, sản xuất công nghiệp giảm 19,4% và doanh số bán lẻ giảm 5,8%.

Các ngành du lịch, khách sạn và hàng không gần như đi vào bế tắc, các ngành dịch vụ và xây dựng khác cũng chịu gánh nặng hậu quả nặng nề trong khi tăng trưởng trong lĩnh vực sản xuất cũng bị kéo xuống mức thấp.

Triển vọng kinh tế nửa cuối năm sẽ phụ thuộc vào hiệu quả của việc ngăn chặn dịch bệnh và tiến độ tiêm vắc xin.

Nhưng VDSC cho rằng với tốc độ tiêm vaccine hiện nay, và nếu quý IV/2021, nếu không có các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn thì hoạt động kinh tế sẽ phục hồi ở mức thấp.

Thu nhập hộ gia đình và tiềm lực của doanh nghiệp đang bị bào mòn, cuỗi cung gián đoạn. Tiến độ đầu tư công có thể không như mong muốn do các biện pháp kiểm soát COVID-19 và Chính phủ có thể cần phải sử dụng nguồn lực tài khóa cho mục tiêu phòng chống dịch.

Chúng tôi đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP năm 2021 của Việt Nam xuống 4,0% so với ước tính trước đó là 5,6% với các ước tính về sản xuất, tiêu dùng và đầu tư được cắt giảm để phản ánh tác động tiêu cực của việc áp dụng các chính sách thắt chặt đối với các hoạt động trong nước và năng lực sản xuất cũng như việc nâng cao các biện pháp phòng ngừa của COVID-19.

Nếu các biện pháp thắt chặt tiếp tục kéo dài sau tháng 8, dự báo của chúng tôi có thể tiếp tục suy giảm.

Nhưng việc hoàn thành mục tiêu vắc-xin nhanh hơn và các hỗ trợ chính sách kịp thời sẽ làm giảm nguy cơ suy giảm kinh tế.

Dự báo cho năm 2022, VDSC đưa ra giả định Việt Nam sẽ đạt được tình trạng “bình thường mới” - khi 70% dân số hoàn thành việc tiêm chủng - điều này sẽ cho phép hầu hết các ngành kinh tế mở cửa trở lại, việc lưu thông giữa các tỉnh được tiếp tục và nới lỏng hơn đối với các hoạt động xã hội.

Với giả định này, kịch bản cơ sở của VDSC dự báo GDP của Việt Nam sẽ tăng 6,5% vào năm 2022, với sự phục hồi trong lĩnh vực sản xuất và chi tiêu tiêu dùng cá nhân. Rủi ro đối với dự báo của chúng tôi vẫn nghiêng về phía giảm do sự không chắc chắn về dịch COVID-19, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và gián đoạn chuỗi cung ứng, các tác động kinh tế tiêu cực kéo dài lên hộ gia đình và doanh nghiệp và hạn chế về chính sách hỗ trợ.

Do khả năng xảy ra các làn sóng Delta và các biến thể mới sẽ đi kèm cùng các biện pháp kiểm soát dịch bệnh là một rủi ro rõ rệt vào năm 2022, sự phục hồi sẽ còn khó khăn và tương đối chậm đối với một số lĩnh vực như du lịch, lữ hành và bán lẻ.