Quy mô và tinh vi

Từ đầu năm 2023 đến nay, Công an tỉnh Quảng Nam đã phát hiện 13 vụ với 66 đối tượng hoạt động liên quan đến ‘tín dụng đen’, khởi tố, điều tra 8 vụ với 60 bị can.

Đặc biệt, Công an tỉnh đã phối hợp điều tra, đánh sập đường dây hoạt động cho vay lãi nặng qua hình thức online lớn nhất từ trước đến nay trên toàn quốc, với hàng chục đối tượng người nước ngoài và người Việt Nam bị khởi tố về hành vi ‘cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự’, ‘cưỡng đoạt tài sản’, ‘vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới’...

Theo đó, qua triển khai các biện pháp nghiệp vụ, công an Quảng Nam phát hiện nhiều người dân trên địa bàn tỉnh và một số địa phương khác bị các đối tượng dẫn dụ cài đặt các app (ứng dụng trên điện thoại thông minh) vay tiền nhanh để vay tiền với lãi suất cao.

Quá trình thu thập tài liệu, chứng cứ cho thấy từ tháng 12/2020 đến tháng 7/2023, nhóm đối tượng người Trung Quốc chủ mưu cấu kết với các đối tượng người Việt Nam sử dụng nhiều pháp nhân thương mại “ma” để tổ chức hoạt động cho vay lãi nặng với lãi suất 2.346,4%/năm…

Lực lượng công an Quảng Nam kiểm tra hoạt động của một công ty tài chính

Ngay sau đó, Công an tỉnh Quảng Nam phối hợp với các đơn vị liên quan đồng loạt triển khai các biện pháp nghiệp vụ tiến hành phá án. Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh đã thực hiện lệnh khám xét khẩn cấp đối với 3 công ty thanh toán trung gian và 28 địa điểm; đồng thời triệu tập hàng chục đối tượng có liên quan để làm việc. Quá trình làm việc, công an thu giữ nhiều đồ vật, tài liệu có liên quan, phong tỏa giao dịch 11 bất động sản (trị giá trên 70 tỷ đồng), hơn 100 máy tính, điện thoại các loại và nhiều tài liệu, chứng cứ quan trọng khác; phong tỏa 88 tài khoản ngân hàng với số tiền hơn 36 tỷ đồng. Trong đường dây liên quan đến ‘tín dụng đen’ này, có 3 đối tượng quốc tịch Trung Quốc. Ngoài ra còn có 49 đối tượng người Việt Nam tham gia giúp sức…

Có thể nói, tại Quảng Nam cũng như ở các địa phương khác trong cả nước, hiện tội phạm ‘tín dụng đen’ được tổ chức dưới 3 hình thức gồm: Hoạt động tín dụng dưới hình thức truyền thống, thường tập trung ở những địa bàn đông dân cư, khu công nghiệp có đông công nhân; các đối tượng cho vay có sự thỏa thuận trực tiếp giữa người cho vay và người vay nhưng lãi suất vượt quá mức lãi suất cho vay mà pháp luật quy định. Hình thức thứ hai là truyền thống kết hợp với công nghệ cao. Hoạt động cho vay này thường núp bóng dưới các vỏ bọc là các cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ, cơ sở kinh doanh tài chính để hoạt động… Và cuối cùng là hình thức đang trở thành xu thế, các đối tượng sử dụng công nghệ cao, sử dụng mạng xã hội để mời gọi, tổ chức cho vay, thông qua ưu đãi để thuận lợi lừa người dân, sau đó thông qua hoạt động của các tổ chức tội phạm để ép buộc trả nợ. Hình thức này các đối tượng hoạt động giấu mặt, rất khó điều tra, phát hiện.

Một đối tượng tại huyện Duy Xuyên bị khởi tố để điều tra vì liên quan hoạt động‘tín dụng đen’

Theo Đại tá Nguyễn Hà Lai, Phó Giám đốc Công an tỉnh Quảng Nam, chủ động trong công tác phòng ngừa, Công an tỉnh đã chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương đổi mới công tác tuyên truyền, phát động rộng rãi phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc nhằm phổ biến đến các tầng lớp nhân dân về phương thức, thủ đoạn hoạt động, những hậu quả, hệ lụy của ‘tín dụng đen’. Từ đó, người dân nâng cao cảnh giác, chủ động phòng ngừa và tích cực tham gia tố giác, phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý tội phạm vi phạm pháp luật liên quan đến vấn nạn này.

Bên cạnh đó, Công an tỉnh phối hợp với các cơ quan, ngành chức năng, ứng dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đối sánh dữ liệu của ngành ngân hàng, loại bỏ tài khoản ‘ảo’, phục vụ cho vay tín dụng tiêu dùng.

Thành lập Tổ công tác liên ngành để ngăn chặn

Để tăng cường hiệu quả đấu tranh ngăn chặn các hoạt động liên quan đến ‘tín dụng đen’, mới đây ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đã ký Quyết định số 2508/QĐ-UBND về việc thành lập Tổ công tác liên ngành kiểm tra các công ty tài chính, chi nhánh, văn phòng đại diện, các điểm giới thiệu dịch vụ của công ty tài chính, cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ, công ty luật và các cơ sở kinh doanh khác có điều kiện liên quan đến hoạt động ‘tín dụng đen’ trên địa bàn.

Tổ công tác do Đại tá Nguyễn Hà Lai làm Tổ trưởng, cùng đại diện lãnh đạo và cán bộ, công chức, viên chức các cơ quan, đơn vị thuộc Sở Tài chính, Cục Quản lý thị trường, Cục Thuế tỉnh, NHNN chi nhánh Quảng Nam; đại diện Phòng Cảnh sát hình sự, Phòng Cảnh sát kinh tế, Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh làm thành viên...

Tổ công tác liên ngành được thành lập nhằm giúp UBND tỉnh kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất các công ty tài chính, chi nhánh, văn phòng đại diện, các điểm giới thiệu dịch vụ của công ty tài chính, cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ, công ty luật và các cơ sở kinh doanh khác có điều kiện liên quan đến hoạt động ‘tín dụng đen’ để phát hiện, kiến nghị xử lý theo quy định của pháp luật.

Một giao diện ứng dụng cho vay lãi nặng

Tổ liên ngành sẽ tập trung kiểm tra các thủ tục, hồ sơ pháp lý, việc chấp hành quy định về đăng ký kinh doanh theo thủ tục hành chính nhằm phát hiện giấy tờ, sổ sách ghi chép vay tiền, các tài sản thế chấp có nghi vấn. Nếu có dấu hiệu vi phạm thì tiến hành xác minh, điều tra làm rõ. Kiểm tra việc chấp hành các quy định về điều kiện an ninh trật tự đối với các cơ sở kinh doanh có liên quan đến hoạt động ‘tín dụng đen’, nhất là kiểm tra chặt chẽ lưu trú, tạm trú, hợp đồng lao động... đối với số nhân viên làm việc tại địa bàn cơ sở kinh doanh, tổ chức xác minh làm rõ nhân thân, lai lịch của số nhân viên này.

Đồng thời, kiểm tra hành chính đối với các địa điểm, cơ sở, đối tượng không treo biển kinh doanh nhưng qua nắm tình hình có kinh doanh liên quan đến hoạt động ‘tín dụng đen’. Kiểm tra việc cho vay của các đối tượng không thuộc tổ chức được phép hoạt động tín dụng ngoài hệ thống tài chính - ngân hàng, không thuộc các ngân hàng hay công ty tài chính, chi nhánh, văn phòng đại diện, các điểm giới thiệu dịch vụ của công ty tài chính được NHNN cấp phép hoạt động theo quy định của pháp luật.

Tổ công tác liên ngành hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm và sử dụng con dấu Công an tỉnh Quảng Nam. Chủ tịch UBND tỉnh giao Công an Quảng Nam lập danh sách, phân công nhiệm vụ cho thành viên Tổ công tác liên ngành xây dựng kế hoạch kiểm tra, chỉ đạo bố trí, xếp lịch kiểm tra tại các đơn vị; bảo đảm phương tiện, kinh phí phục vụ hoạt động của tổ công tác; báo cáo UBND tỉnh kết quả kiểm tra theo quy định.

Trước đó, UBND tỉnh Quảng Nam cũng đã ban hành văn bản chỉ đạo phối hợp, hỗ trợ lực lượng công an thực hiện đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động ‘tín dụng đen’ trên địa bàn…