Theo Chương trình “Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, Việt Nam sẽ trở thành quốc gia số, tiên phong thử nghiệm các công nghệ và mô hình mới vào năm 2030. Chính vì vậy, chuyển đổi số đã và đang là chiến lược trọng tâm của các cấp, các ngành.

Với ngành tài chính, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc khẳng định sẽ nỗ lực để ngành này luôn đi đầu trong chuyển đổi số, trong đó có lĩnh vực chứng khoán, lĩnh vực được người dân quan tâm nhiều trong những năm gần đây, qua đó góp phần thúc đẩy thị trường ngày càng phát triển minh bạch và bền vững.

Hiện nay, cơ quan quản lý thị trường chứng khoán đang thực hiện nhiều giải pháp, trong đó phấn đấu đưa vào vận hành hệ thống KRX ngay trong năm nay. Phía các công ty thành viên thị trường cũng đã và gia tăng ứng dụng các công nghệ mới như AI, blockchain… vào quá trình vận hành và cung cấp các giải pháp cho nhà đầu tư.

Gia tăng ứng dụng công nghệ trong hoạt động đầu tư chứng khoán giúp thị trường hoạt động một cách hiệu quả và minh bạch hơn

Xu hướng tất yếu

Các chuyên gia đánh giá, chuyển đổi số mạnh mẽ trong ngành tài chính, chứng khoán không chỉ giúp gia tăng các tiện ích, tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp và nhà đầu tư mà còn giúp thúc đẩy nâng hạng thị trường, qua đó có thể thu hút nhiều tỷ USD vào thị trường chứng khoán Việt Nam.

Ông Nguyễn Quang Đạt, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần DATX Việt Nam, cho rằng chuyển đổi số là nhu cầu tất yếu, là xu thế không thể đảo ngược của tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính chứng khoán. Nguyên nhân là bởi với các thị trường chứng khoán thế giới, việc ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), máy học, block chain… vào đầu tư chứng khoán đã trở nên phổ biến, giúp cho hành trình đầu tư của nhà đầu tư đơn giản hơn, ít chạm hơn mà đem lại hiệu quả cao hơn.

Tại Việt Nam, sự phát triển vũ bão của công nghệ và sự gia tăng của tầng lớp trung lưu cũng như nhu cầu đầu tư ngày càng lớn của giới trẻ được đánh giá là động lực tăng trưởng của nền kinh tế nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng.

Ngoài ra, với mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên mới nổi trước năm 2025, để đáp ứng được việc này, cần phải ứng dụng các công nghệ cao, tiên tiến nhất trên thế giới mới có thể đáp ứng được.

Ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Chứng khoán Ngân hàng Công thương Việt Nam (CTS), cho rằng chuyển đổi số hiện nay không chỉ là xu hướng toàn cầu mà còn là một nhu cầu thiết yếu, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính, chứng khoán. Lý do chính là sự nhanh chóng và hiệu quả mà nó mang lại. Trong giây lát, hàng triệu giao dịch có thể diễn ra và mỗi giao dịch đó có thể ảnh hưởng đến hàng triệu, thậm chí hàng tỷ đồng. Điều này không chỉ đòi hỏi hệ thống công nghệ phải nhanh và mạnh mẽ, mà còn phải an toàn và bảo mật.

Với sự phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực chứng khoán hiện nay, được thể hiện qua thanh khoản thị trường lên tới 1 tỷ USD mỗi phiên, chỉ có những hệ thống ứng dụng công nghệ cao mới có khả năng đáp ứng và xử lý một lượng giao dịch lớn như vậy một cách hiệu quả.

Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ vào hệ thống giao dịch đã góp phần làm tăng sự tham gia của các nhà đầu tư cá nhân, điển hình có thể nhắc đến giai đoạn Covid-19 năm 2020, số lượng nhà đầu tư cá nhân tăng cao đột biến, khi việc mở tài khoản đã có thể thực hiện ngay trên điện thoại thay vì phải ra phòng giao dịch.

Vì vậy, với mục tiêu phấn đấu đạt 8% dân số đầu tư chứng khoán năm 2025 như Bộ Tài chính đề ra, chúng ta càng phải tăng cường ứng dụng và liên tục cập nhật công nghệ vào hệ thống giao dịch. Riêng trong tháng 8 này, số lượng tài khoản mở đã tạo ra một kỷ lục. Điều này cho thấy sức mạnh và tiềm năng của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Như vậy, việc gia tăng ứng dụng công nghệ trong hoạt động đầu tư chứng khoán không chỉ giúp thị trường hoạt động một cách hiệu quả và minh bạch hơn, mà còn giúp mang lại lợi ích cho cả những nhà đầu tư cá nhân, góp phần nâng cao vị thế của thị trường chứng khoán Việt Nam trên bản đồ tài chính thế giới.

Hiệu quả đầu tư sẽ ra sao?

Tuy nhiên, việc ứng dụng AI hay các công nghệ mới vào trong hoạt động đầu tư vẫn đang khiến cho nhà đầu tư băn khoăn, vì cho rằng với con người đã khó làm được thì máy móc, phần mềm liệu có tạo ra được hiệu quả đầu tư tốt hay không? Ông Nguyễn Quang Đạt cho rằng nhà đầu tư băn khoăn cũng là hợp lý vì đây là những điều mới mẻ ở trong nước. Nhưng tại thị trường nước ngoài, AI hay các công nghệ tiên tiến đã được ứng dụng từ lâu, với nhiều hình thức, mức độ khác nhau.

Theo báo cáo của Harvard Business Review, chỉ riêng trong việc quản lý tài sản, AI và dữ liệu lớn đã tạo nên những bước thay đổi mang tính đột phá. Tỷ lệ tài sản quản lý thụ động từ mức 60% so với quỹ chủ động cách đây 8 năm, giờ đã gấp 1,2 lần. Trong khi đó, nhà đầu tư hưởng lợi từ mức phí rẻ bằng 1/10 nhờ thông qua các quỹ thụ động. Từ năm 2018, theo báo cáo của Barclays, AI đã được các quỹ phòng hộ sử dụng trong đưa ý tưởng, cấu trúc danh mục, quản trị rủi ro cũng như giao dịch mua bán, gần 20% các quyết định dựa hoàn toàn vào AI.

“Chúng tôi cũng sử dụng các công nghệ máy học và AI ở mọi bước trong việc nghiên cứu, phát triển và kiểm định sản phẩm với quy trình 5 lớp thu thập, xử lý dữ liệu. Ngoài ra, với các chỉ số mang tính chất phi tài chính, chúng tôi cũng có đo lường tương quan tâm lý của nhà đầu tư, như chỉ số VIX (chỉ số sợ hãi của thị trường) hay công cụ Social Listening để có thể đo lường và đánh giá việc nhà đầu tư bàn tán về thị trường, về cổ phiếu cụ thể nào đó… và thực tế đều mang lại tỷ lệ chiến thắng trên 70%, đặc biệt có giải pháp đem lại tỷ lệ chiến thắng tới 93%”, ông Đạt trao đổi trong Talk show Phố Tài chính.

Ông Nguyễn Tuấn Anh thì khẳng định ứng dụng AI trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán vẫn còn khá mới mẻ ở Việt Nam và gây ra nhiều băn khoăn cho nhà đầu tư. Chia sẻ quan điểm của mình về vấn đề này, như tại các thị trường phát triển như Mỹ, Châu Âu, AI đã được ứng dụng trong nhiều năm và đã đem lại hiệu quả tích cực.

Một ví dụ điển hình là AI đã được ứng dụng để hỗ trợ các quỹ ETF hoạt động. Chúng không chỉ giúp giảm thiểu chi phí cho nhà đầu tư mà còn mang lại lợi nhuận tốt trong nhiều trường hợp.

Còn tại Việt Nam, CTS đã bắt đầu thử nghiệm ứng dụng AI trong việc phân tích dữ liệu và tư vấn đầu tư. Kết quả ban đầu khá khả quan. AI giúp chúng tôi nhanh chóng xác định các xu hướng và tín hiệu từ dữ liệu, từ đó đưa ra quyết định một cách nhanh chóng và linh hoạt.

Dự kiến nếu đưa vào hoạt động thì ứng dụng, AI sẽ hỗ trợ cung cấp thêm nhiều thông tin cho nhà đầu tư trong việc đưa ra các quyết định đầu tư.

“Tôi cũng hoàn toàn hiểu được những quan ngại của nhà đầu tư bởi AI không phải lúc nào cũng chính xác 100%. Tuy nhiên, điểm mạnh của AI là khả năng xử lý lượng dữ liệu lớn và phân tích xu hướng trong thời gian thực. Với sự hỗ trợ của AI, nhà đầu tư có thêm công cụ để ra quyết định, nhưng cuối cùng quyết định đầu tư vẫn dựa vào hiểu biết và phán đoán cá nhân của họ”, ông Tuấn Anh chia sẻ.