Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng phát biểu tại phiên họp thứ 27 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Làm rõ hơn một số nội dung trong Báo cáo thẩm tra kinh tế- xã hội năm 2023 và giải pháp năm 2024 về vấn đề tiếp cận vốn, Thống đốc cho biết, đến ngày 21/9/2023, tăng trưởng tín dụng đạt 5,33%, nhưng đến hết tháng 9 nhiều khả năng sẽ tăng khoảng 6,9% đến 7%. Hiện nay với sự điều hành, chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, các bộ, ngành trong xúc tiến thương mại nhằm tăng khả năng xuất khẩu cũng như tháo gỡ những vấn đề pháp lý của các dự án, đồng thời tăng cường khả năng khai thác thị trường trong nước… thì từ nay đến cuối năm tốc độ tăng của tín dụng sẽ cải thiện.

Về vấn đề xử lý các ngân hàng yếu kém, Thống đốc cho biết đây là một việc rất khó và cần có thời gian. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo rất quyết liệt và NHNN, các bộ, ngành cũng đã trình xin chủ trương của cấp có thẩm quyền và hiện công tác này đang được triển khai rất tích cực. Tuy nhiên việc xử lý ngân hàng yếu kém trong điều kiện bình thường đã khó thì trong nhiệm kỳ vừa qua càng vô cùng khó khăn do điều kiện kinh tế thế giới và trong nước đều không thuận lợi.

Báo cáo thẩm tra thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về phát triển kinh tế - xã hội 5 năm, NHNN mong muốn Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cân nhắc ý kiến đánh giá việc quá chú trọng đến kiểm soát lạm phát cũng là nguyên nhân khiến lãi suất cao, đặc biệt là cuối năm 2022 và đầu năm 2023… Giải trình thêm vấn đề này, Thống đốc cho biết, những ý kiến nêu trên là nhìn từ từng góc độ riêng lẻ. Thực tế, việc điều hành CSTT và hoạt động ngân hàng của NHNN phải theo tinh thần bám sát những yêu cầu của Quốc hội, Chính phủ và đứng trên cục diện tổng thể của nền kinh tế.

Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ đã yêu cầu phải giảm mặt bằng lãi suất, phải đảm bảo ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối và cũng đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng. Chính vì vậy, trong điều hành CSTT những tháng cuối năm 2022 khi thế giới tăng lãi suất rất cao, nhưng xét thấy trong năm 2022, chúng ta có thể kiểm soát được lạm phát theo mục tiêu của Quốc hội nên những tháng đầu năm, NHNN vẫn giữ nguyên lãi suất điều hành và không có việc điều chỉnh tăng như các nước. Tuy nhiên đến tháng 10/2022, xảy ra sự kiện SCB nên NHNN phải tập trung ưu tiên đảm bảo an toàn hệ thống và ngăn ngừa nguy cơ đổ vỡ giống như sự đổ vỡ của nhiều ngân hàng trên thế giới đã xảy ra. Do vậy, mọi giải pháp lúc đó phải tập trung cho việc ngăn ngừa tính đổ vỡ hệ thống.

Lúc đó các TCTD cũng căng thẳng về thanh khoản, nên tại thời điểm đó NHNN chưa điều chỉnh tăng trưởng tín dụng, và các ngân hàng phải tập trung để đáp ứng khả năng chi trả cho người dân. Tuy nhiên, đến tháng 10, 11/2022 khi thanh khoản được cải thiện, thì đầu tháng 12/2022, NHNN đã điều chỉnh ngay tăng trưởng tín dụng. Giải trình thêm về ý kiến cho rằng, lạm phát thấp, lãi suất cao là nghịch lý thể hiện sự bất cập trong công tác điều hành CSTT và tài khóa, Thống đốc cũng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét cân nhắc, bởi ý kiến này cũng chỉ nhìn về vấn đề lạm phát và lãi suất, còn điều hành về lãi suất cũng như các công cụ khác của CSTT phải căn cứ vào nhiều mục tiêu, như: kiểm soát lạm phát; dự báo xu hướng của lạm phát trên thế giới và trong nước; và cũng phải đáp ứng các yêu cầu về ổn định tỷ giá, đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng. Trong các nhiệm vụ này không thể hy sinh nhiệm vụ nào mà cần phải có một sự hài hòa, linh hoạt trong điều hành. Nếu lạm phát có dấu hiệu bùng lên thì CSTT cũng phải tính đến việc phòng ngừa và chuẩn bị cho xu hướng thắt chặt.

Dẫn câu chuyện của nước Mỹ và một số nước năm 2021, Thống đốc cho biết: "Cuối năm 2021, Mỹ và một số nước đã đánh giá lạm phát chỉ là tạm thời. Lúc đó, CSTT của họ chưa thắt chặt. Nhưng sang đến năm 2022, lạm phát bùng phát, tất cả các nước đều phải thực hiện CSTT thắt chặt rất nhanh và mạnh. Như vậy, có tác động đến các nền kinh tế và cả nền kinh tế toàn cầu. Sau đó năm 2022, bản thân lãnh đạo các bộ chức năng của Mỹ cũng thừa nhận sai lầm, họ đã đánh giá đấy là lạm phát tạm thời. Cho nên, đối với điều hành, chúng ta không thể chủ quan với lạm phát".