Nhiều thách thức, tăng trưởng GDP có thể ở cận dưới mục tiêu

Đây là nhận định được TS. Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) đưa ra tại tọa đàm “Đối thoại chính sách: Ổn định thị trường vàng, giữ vững vĩ mô, tạo đà phục hồi trong bối cảnh bất định” tổ chức cuối tuần qua. Theo báo cáo “Triển vọng kinh tế Việt Nam 2024: Giữ vững vĩ mô, tạo đà hồi phục” của VERP được TS. Việt trình bày tại tọa đàm, diễn biến kinh tế 4 tháng đầu năm cho thấy một số điểm sáng, mở ra triển vọng tích cực cho tăng trưởng năm nay, từ sự phục hồi của xuất nhập khẩu kéo theo đà tăng trưởng của khu vực sản xuất công nghiệp và thặng dư thương mại hàng hóa; đến đầu tư nước ngoài tiếp tục tăng trưởng tích cực...

Xuất khẩu phục hồi tích cực, kéo theo đó là sản xuất trong nước

Tuy nhiên, kinh tế Việt Nam năm nay tiếp tục phải đối mặt với nhiều thách thức từ bên ngoài như: Fed trì hoãn cắt giảm lãi suất; xung đột địa chính trị trên thế giới diễn biến phức tạp và kéo dài, ảnh hưởng đến xuất, nhập khẩu và sản xuất của Việt Nam... Đáng chú ý trong nước, vẫn còn những yếu tố khiến sự phục hồi kinh tế chưa thực sự bền vững: Khu vực công nghiệp và xây dựng tăng trưởng trở lại nhưng chỉ số PMI cho thấy sự phục hồi chưa vững chắc; Tiêu dùng trong nước vẫn tăng nhưng tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng giảm so với cùng kỳ năm trước; Các doanh nghiệp đối mặt với nhiều khó khăn, với số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường cao gấp 1,5 lần số doanh nghiệp mới; Tăng trưởng tín dụng quý I/2024 thấp nhất trong 10 năm qua… Trong khi đó, các chi phí đẩy như giá nhiều loại nguyên nhiên vật liệu và các dịch vụ công tăng, bong bóng bất động sản ở một số phân khúc nhà ở (chung cư)… có thể gây thêm áp lực lạm phát trong cuối năm. Thực tế CPI tháng 4/2024 đã tăng 4,4%, tiệm cận trần mục tiêu của Quốc hội đề ra.

Nhìn về triển vọng năm 2024, các tổ chức quốc tế như WB, IMF, AMRO… đa số dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam đạt khoảng 5,5% - 6,0% so với năm 2023. “Với sự thận trọng bởi các yếu tố đã phân tích, động lực tăng trưởng cả từ phía cung lẫn cầu và đối chiếu giữa dự báo hàng năm của các tổ chức quốc tế, chúng tôi thận trọng dự báo tăng trưởng GDP trong khoảng cận dưới mục tiêu tăng trưởng đặt ra cho năm nay”, TS. Nguyễn Quốc Việt nói và cho rằng, giữ ổn định môi trường kinh tế vĩ mô, giảm gánh nặng cho các doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động và hỗ trợ các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn là ưu tiên hàng đầu của Chính phủ trong thời gian này.

Tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp

Cùng với đó để thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế, một trong những khuyến nghị được các chuyên gia của VERP đưa ra là ưu tiên các chính sách và cải cách nhằm tháo gỡ khó khăn, giảm gánh nặng cho doanh nghiệp, tạo dựng niềm tin vào môi trường đầu tư để khuyến khích doanh nghiệp quay lại thị trường và mở rộng quy mô. Các chính sách hỗ trợ đặc biệt cho các doanh nghiệp cần cụ thể và khả thi (như chính sách hỗ trợ xuất khẩu khá thành công). Về lâu về dài, chúng ta cần có chính sách tổng thể nhằm nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và sức cạnh tranh của nền kinh tế là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy và nâng tầm chất lượng tăng tưởng của Việt Nam trong giai đoạn tiếp theo.

Do động lực tiêu dùng nội địa còn yếu, cần tiếp tục giảm thuế VAT trong năm 2024, cân nhắc mở rộng thêm đối tượng áp dụng. Có thêm các chương trình và chính sách kích cầu tiêu dùng cụ thể, và cần đi theo hướng hỗ trợ trực tiếp người tiêu dùng thanh toán chi phí mua sản phẩm/dịch vụ, nhất là để định hướng tiêu dùng theo các xu hướng tiêu dùng xanh, sạch, bảo vệ môi trường góp phần thực thiện cam kết Net Zero vào năm 2050.

Bên cạnh đó, đảm bảo hài hoà, hiệu quả trong mục tiêu tăng trưởng tín dụng hỗ trợ sản xuất - kinh doanh cho doanh nghiệp nói riêng, thúc đẩy tiêu dùng và phục hồi tăng trưởng nói chung; đồng thời vẫn phải đảm bảo an toàn tín dụng của hệ thống tài chính. Thúc đẩy đa dạng hoá các kênh dẫn vốn và đầu tư ngoài tín dụng ngân hàng (nâng cao hiệu quả và tính minh bạch thị trường cổ phiếu, trái phiếu, các kênh dẫn vốn khác gắn với tín dụng xanh, chuyển dịch năng lượng công bằng, cho thuê tài chính…). Ngoài ra, các chuyên gia cũng khuyến nghị, tập trung vào tăng cường giải ngân đầu tư công đảm bảo đúng tiến độ và tập trung, đặc biệt là các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng; nâng cao mức độ độc lập, tự chủ của nền kinh tế và của các doanh nghiệp Việt Nam, đồng thời phát huy hiệu quả các hiệp định tự do và khả năng hội nhập, tham gia sâu hơn nữa vào nền kinh tế toàn cầu; hoàn thiện chiến lược chuyển đổi số quốc gia, thúc đẩy các yếu tố tạo giá trị gia tăng thực của nền kinh tế số (như công nghệ phần mềm, kinh doanh nền tảng, thương mại điện tử…) để tạo ra động lực đổi mới sáng tạo, qua đó vừa chuyển dịch mô hình tăng trưởng theo hướng năng suất và hiệu quả lao động, đồng thời đa dạng hoá kênh dẫn vốn cho nền kinh tế.