Thông thường việc phát hành trái phiếu của các ngân hàng là nhằm mục tiêu có được một lượng vốn lớn trong một thời gian ngắn thay vì phải mất thời gian huy động từ thị trường dân cư. Bởi vậy, nguồn vốn này đều có đích đến hết sức rõ ràng, thậm chí nhắm đến đối tượng khách hàng vay vốn cụ thể.

Chẳng hạn như, HDBank công bố phát hành 1 ngàn tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ, mệnh giá mỗi trái phiếu 1 tỷ đồng; lãi suất từ 5,6-6%/năm được chi trả 12 tháng một lần bằng tiền đồng. Công ty chứng khoán VNDirect làm đại lý phát hành cho trái phiếu HDBank có kỳ hạn 3 năm và đây là trái phiếu không chuyển đổi, không tài sản đảm bảo, không cấp chứng quyền, không phải nợ thứ cấp của tổ chức phát hành.

Ảnh minh họa

Một quỹ đầu tư ở TP.HCM nhận định, hoạt động phát hành trái phiếu của HDBank thời điểm này nhắm đến một khách hàng cụ thể đang cần một lượng vốn vay lớn. Khách hàng vay vốn từ nguồn trái phiếu của HDBank đợt này có hãng hàng không VietJet Air đang cần đầu tư phục hồi thị trường khách du lịch thời hậu dịch bệnh Covid-19, trước mắt là khách nội địa và đón đầu thị trường quốc tế khi Chính phủ cho phép mở cửa hàng không quốc tế.

Hay như OCB cũng mới phát hành xong 1 ngàn tỷ đồng trái phiếu ghi sổ không chuyển đổi với lãi suất 6,7%/năm. Những người thạo tin cho biết, ngân hàng cần một khoản vốn lớn để đầu tư cho dự án công nghệ để vươn lên trở thành một trong những ngân hàng số với hiệu năng cung cấp sản phẩm dịch vụ ra thị trường với chi phí thấp nhất thay vì cung cấp dịch vụ theo mô hình truyền thống quầy kệ.

Trên nguyên lý, lãi suất trái phiếu sẽ phụ thuộc rất lớn vào tín nhiệm của từng ngân hàng. Ví như HDBank, trong tháng 4/2020 được Moody’s giữ nguyên Xếp hạng tín nhiệm B1 cho HDBank giữa bối cảnh thị trường gặp nhiều thử thách do tác động của đại dịch Covid-19. Theo thông cáo báo chí từ tổ chức xếp hạng Moody’s Investors Service, tổ chức này tiếp tục nhận định ngân hàng hoạt động kinh doanh có hiệu quả, lợi nhuận tốt, năng lực về vốn được cải thiện, có danh mục tài sản thanh khoản tốt, đạt những bước tiến vững chắc trong công tác quản lý rủi ro.

Theo quy định hiện hành, phương án phát hành trái phiếu riêng lẻ phải được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định tại Nghị định 163/2018/NĐ-CP. Tuy nhiên phương án phát hành trái phiếu ra công chúng, bên cạnh việc được cấp có thẩm quyền của TCTD thông qua theo quy định tại Luật Chứng khoán, còn phải được NHNN chấp thuận. Theo đó, NHNN sẽ xem xét về việc đáp ứng điều kiện phát hành trái phiếu ra công chúng, phương án phát hành trái phiếu ra công chúng, phương án sử dụng và trả nợ vốn thu được từ nguồn phát hành trái phiếu ra công chúng… của TCTD. Tuy nhiên, về cơ bản các phương án phát hành trái phiếu để huy động vốn theo gói của ngân hàng nhằm phục vụ các nhu cầu đầu tư hạ tầng ngân hàng hiện đại và các nhu cầu cho vay sản xuất kinh doanh trên thị trường đều được NHNN chấp thuận.

Theo thống kê của Công ty chứng khoán Sài Gòn SSI, trong năm 2019 có 211 doanh nghiệp chào bán tổng cộng 300.588 tỷ đồng trái phiếu, chia làm 807 đợt phát hành; tổng số trái phiếu phát hành cả năm là 280.141 tỷ đồng, tương đương 93,2% giá trị chào bán và tăng 25% so với năm 2018. Trong đó, các ngân hàng thương mại đứng đầu với khối lượng phát hành 115.422 tỷ đồng trái phiếu, chiếm hơn 41%.

Tuy nhiên hoạt động phát hành trái phiếu của các ngân hàng đã chững lại trong quý đầu năm nay. Theo Công ty chứng khoán MBS, trong quý I/2020 chỉ có 2 ngân hàng là TPBank và ACB huy động thành công 940 tỷ đồng qua kênh trái phiếu, chỉ chiếm hơn 2% lượng trái phiếu được phát hành. Trái phiếu nhóm ngân hàng có kỳ hạn trung bình dài nhất là 7,7 năm, gấp đôi so với kỳ hạn bình quân cả thị trường trong khi lãi suất trung bình là 9,3%/năm, thấp hơn so với bình quân của thị trường.

Mặc dù vậy theo MBS, trong các quý tiếp theo các ngân hàng dự kiến sẽ tăng cường phát hành trái phiếu do nhu cầu tăng vốn huy động kỳ hạn dài, cải thiện tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn nhất là các NHTM thuộc sở hữu của nhà nước để tuân thủ quy định mới của NHNN.

Được biết, hiện NHNN đang lấy ý kiến đóng góp vào dự thảo Thông tư thay thế Thông tư 34/2013/TT-NHNN quy định về phát hành giấy tờ có giá của các TCTD cho phù hợp với Luật Chứng khoán năm 2019, trong đó có các hướng dẫn về phát hành trái phiếu của TCTD.