Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Phạm Minh Tú – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng cho biết, tổ chức tài chính vi mô ra đời và có vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam. Các tổ chức này có chức năng hỗ trợ cho đối tượng người cận nghèo, giúp họ phát triển và trở thành khách hàng tương lai của các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, theo Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng, các tổ chức tài chính vi mô hoạt động ở một phạm vi giới hạn, tệp khách hàng giới hạn vì vậy gặp khó khăn trong việc mở rộng thu hút nguồn vốn để cho vay. Đề tài nghiên cứu nhằm góp phần giải quyết vấn đề trên, từ đó giúp các tổ chức tài chính vi mô mở rộng nguồn vốn để cho vay.

TS. Phạm Minh Tú – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng phát biểu khai mạc Hội thảo

Theo đại diện nhóm nghiên cứu, mặc dù, tài chính vi mô ở Việt Nam ra đời và phát triển từ hơn 3 thập kỷ, tuy nhiên bán buôn tín dụng vẫn là một vấn đề khá mới mẻ. Kết quả nghiên cứu cho thấy, xem xét đến sự sẵn có của các tổ chức tài chính vi mô đủ điều kiện ở thị trường Việt Nam cũng khá tiềm năng thể hiện ở chất lượng chương trình, dự án tài chính vi mô ngày càng được cải thiện, hoạt động kinh doanh có lãi, đảm bảo tự vững tài chính với chênh lệch thu lớn hơn chi. Với các tổ chức tài chính vi mô chính thức, ROA bình quân đạt 2,98% và ROE đạt 13,7%, đảm bảo quy định về tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu của NHNN. Đây cũng là cơ sở thoả mãn điều kiện để thành lập quỹ bán buôn tín dụng.

TS. Nguyễn Hồng Yến, Trưởng bộ môn Học viện Ngân hàng - Chủ nhiệm đề tài trao đổi tại Hội thảo

Kết quả nghiên cứu cho thấy, trong các giải pháp về vốn, việc hình thành cơ chế cho vay bán buôn tài chính vi mô là một công cụ hữu hiệu và đã được áp dụng thành công ở nhiều quốc gia. Các ví dụ điển hình của Quỹ bán buôn tín dụng có thể kể đến Afghanistan, Bangladesh, Bosnia, Pakistan, Trung Quốc. Đặc biệt, mô hình này phát huy tác dụng tại các thị trường tài chính vi mô non trẻ và được phân khúc rõ ràng. Kinh nghiệm quốc tế gợi mở nhiều khả năng áp dụng mô hình này tại Việt Nam để thúc đẩy tiếp cận vốn trong tài chính vi mô và góp phần tăng cường năng lực của các tổ chức tài chính vi mô. Tuy nhiên đây là lĩnh vực mới mẻ chưa có tiền lệ ở Việt Nam nên những quy định pháp lý cần phải được rà soát, nghiên cứu thận trọng.

Toàn cảnh Hội thảo

Nhóm nghiên cứu chỉ ra, thực tế tại Việt Nam, cơ chế cho vay bán buôn tài chính vi mô đã manh nha có và được thực hiện bởi Quỹ Hỗ trợ tín dụng trực thuộc Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Quỹ hỗ trợ tín dụng ra đời từ dự án tín dụng Việt - Bỉ.

Nhóm nghiên cứu đề xuất ba mô hình phù là thiết lập và hình thành thêm chức năng bán buôn tín dụng cho tài chính vi mô tại một ngân hàng hiện hữu. Đó là, đề xuất thành lập Quỹ đầu tư tài chính vi mô thuộc Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam nhằm thực hiện chức năng bán buôn tín dụng cho các tổ chức tài chính vi mô. Phương án hai là phát triển chức năng bán buôn tín dụng cho các tổ chức tài chính vi mô tại các ngân hàng thương mại Việt Nam Việt Nam trong đó ưu tiên thí điểm Agribank trước và sẽ nhân rộng ra các ngân hàng thương mại khác trong tương lai. Cuối cùng là thực hiện cho vay hợp vốn giữa ngân hàng thương mại và các tổ chức tài chính vi mô.

Trao đổi tại Hội thảo, các ý kiến cho rằng, sự cần thiết phải xây dựng một cơ chế bán buôn tín dụng là không thể phủ nhận, tuy nhiên, để cơ chế này có thể được hình thành và vận hành cần phải có sự tham gia chỉ đạo một cách quyết liệt từ phía Chính phủ, NHNN và các Bộ ngành có liên quan. Trước tiên là mang tính chính sách và lâu dài hướng theo sự phát triển của thị trường và cơ chế thương mại hoá thì mới có thể duy trì hoạt động của cơ chế bán buôn lâu dài.